شهر لاهیجان یکی از شهر‌های استان گیلان است، که به عروس شهر‌های گیلان شهرت دارد که با جاذبه‌های طبیعی بسیار زیبا و جذاب یکی از بهترین شهر‌های این استان نام گرفته است. لاهیجان یکی از شهر‌های قدیمی استان گیلان است. و بازدید از امامزادگان و اماکن متبرکه شهر لاهیجان بسیار پیشنهاد میشود.
بقعهٔ آقا سید محمد کیاکلایه (سفید آستانه) – لاهیجان
بقعهٔ آقا سید محمد کیاکلایه که در خیابان سعدی و حاشیهٔ شهر و مسیر اصلی ارتباطی به لاهیجان قرارگرفته، به سفید آستانه معروف است. این بقعه که در سالیان اخیر بازسازی‌شده، محل اتراق بسیاری از مسافران عبوری از این شهر نیز است.
پیشینهٔ این امامزاده به موسی بن جعفر برمی‌گردد. فضای جلوی این بقعه، محلی برای کمپ مسافران است. جالب است بدانید از ابتکارهای جالب تولیت این بقعه، ساخت اتاق عقدی در کنار بقعه است که هدف از آن را ترویج فرهنگ ازدواج می‌دانند.
بقعه شیخ زاهد گیلانی (شیخ انور)- لاهیجان
این بقعه در قریه «شیخ انور» یا «شیخانه بر» در سه کیلومتری شرق لاهیجان، در دامنه کوه و در میان مزارع سرسبز چای واقع‌شده است و مدفن شیخ زاهد «تاج‌الدین ابراهیم گیلانی» مشهور به شیخ زاهد گیلانی از معاریف و دراویش بزرگ و اساتید شیخ صفی‌الدین اردبیلی است. ضریح آرامگاه شیخ زاهد در عین سادگی بنا گردیده است. برای ساخت ضریح از نوعی چوب مرغوب و استادکاران حرفه‌ای استفاده‌شده است. این چوب‌ها را از شهری دور با استفاده از کشتی به ایران آوردند.
بقعه میر شمس الدین-لاهیجان
این بقعه در قسمت شمال غربی میدان شهدا، در محله اردو بازار لاهیجان واقع‌شده و از بناهای دوره کیاییان است. این بقعه یکی از زیباترین بقاع متبرکهٔ شهر لاهیجان است و باید بیش‌تر بدان توجه شود.
بر اساس کتیبه سر در ورودی بقعه، وی از فرزندان امام موسی کاظم (ع) است، اما در حقیقت وی، میر شمس‌الدین معلم لاهیجی، از سادات حسینی، از نوادگان امام سجاد (ع) است که در سال ۹۰۹ وفات کرده و معلم و استاد شاه اسماعیل صفوی بوده است. نقش این مرد در تربیت شاه اسماعیل صفوی بسیار حائز اهمیت است.
بقعه میر شمس‌الدین از یک حیاط مرکزی و سه ایوان تشکیل‌شده است. حجره‌هایی در حیاط است که ظاهراً به مدرسه‌ای تعلق داشته است. بنای بقعه یک هشت‌ضلعی است که داخل آن با نقاشی‌های رنگ‌روغن، گچ‌بری، آینه‌کاری، مقرنس‌کاری متعدد تزیین‌شده است. اصل بنا مربوط به دوره صفوی است و در زمانهای بعد مورد بازسازی قرار گرفته است. این اثر با شماره ۶۴۶ به سال ۱۳۴۶ شمسی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
مسجد اکبریه – لاهیجان
این مسجد در محلّه “گابنه” در شهر لاهیجان واقع شده و تاریخ ساخت آن مربوط به زمان حکومت فتحعلی‌شاه قاجار است. ساخت این مسجد به دلیل سعایت بدخواهان حاکم وقت لاهیجان به دربار شاهی و کاخ نامیدن این مسجد، نیمه‌کاره رها شد.
سنگ‌نبشته مرمری به خطّ نستعلیق که بر دیوار ضلع شرقی مسجد جای دارد، بانی مسجد را “حاج علی‌اکبر لاهیجانی” نامیده است. مسجد اکبریه لاهیجان شامل؛ دو بخش مسجد نو و مسجد کهنه است که قدمت مسجد نو به حدود صد سال می‌رسد.
بخش کهنه مسجد اکبریه لاهیجان که ارزش تاریخی دارد، دو طبقه است که طبقه همکف یک شبستان دارد که حوض سنگی در وسطش تعبیه شده است، بخش نو و کهنه مسجد اکبریه با یک در بزرگ با هم ارتباط دارد.
در سال ۱۲۳۹ هجری قمری و در عهد حکمرانی علی اکبر خان حاکم وقت مسجد جدید از توسعه و بازسازی مسجد قدیم پدید آمد و به همین مناسب نیز، به نام مسجد اکبریه مشهور شده است. مسجد اکبریه در آذر سال ۱۳۵۴ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
مسجد جامع لاهیجان
این مسجد در ضلع شمال غربی میدان سردار جنگل (چهار پادشاه) و کنارحمام گلشن واقع شده و در دوره کیاییان(دوران صفویه) بنا گردیده است. وجزو یکی از تاریخی‌ترین مسجدهای ایران است. بنای اصلی مسجد در طول زمان دچار تغییرات بسیار شده، ولی قسمت‌هایی از بقعه، مانند ایوان، سردر و مناره از قدمت بنا خبر می‌دهند.
“سلطان محمد کیا” در عید قربان ۸۹۳ هجری قمری در این مسجد نماز گذارده ومراسم تاج‌گذاری برگزار کرده است. شبستان گنبددار و بزرگ قسمت زنانه در طبقه دوم نشان از عظمت بنا دارد. باور محلی بر این است که این مسجد بر جایگاه یک آتشکده بنا شده.
دولوح سنگی از مرمر جلوی درب ورودی این مسجد قرار گرفته اسن که دریکی از آنها فرمانی است که شاه سلطان حسین صفوی در سال ۱۱۰۶ﻫ.ق. به حاکم لاهیجان صادر کرده است و آن بدین قرار است:
«هوالسلطان المتعال، حکم جهان مطاع آنکه وزیر گیلان بیه پیش به شفقت» همچنین فرمانی از سلطان حسین صفوی خطاب به حاکم محلی با مضمون نهی از شرابخواری، قمار، رباخواری، کبوتر و قوچ بازی بر سنگ مرمر و با تاریخ ۱۱۰۶ هجری در ایوان سر در و کنار در ورودی نصب شده‌است.
جاذبه های مذهبی لاهیجان
درسمت غرب، مسجد متصل به این مسجد مدرسه ای وجود دارد. دراین مدرسه چاهی است قدیمی که می گویند امام حسن مجتبی(ع) از آن چاه برای وضوء ساختن آب کشیده اند. ومردم طلا و پول در این چاه می اندازند و برلبه آن شمع روشن می کنند.
چندین بار بخش‌های مختلف مسجد تخریب شده و زلزله‌های مختلف، آسیب زیادی به آن زده است. با این حال، امروزه دوباره بازسازی شده. با اینکه شکوه و جلال ابتدایی را شاهد نیستیم، اما همچنان مسجد جامع لاهیجان، قلب تپنده جامعه مذهبی شهر است. توسعه و تعمیر این مسجد از سال ۱۳۶۸ هجری شمسی شروع و در سال ۱۳۷۴ با اضافه شدن ۹۴۴مترمربع به آن و با مساحت ۱۳۳۷ متر مربع خاتمه یافت.
بقعه چهار پادشاهان ( چهار اولیا)- لاهیجان
بقعه چهار پادشاهان در لاهیجان ، مجموعه ای از مقابر و مسجد متصل به آن است. و مدفن چهار تن از شاهان کیایی بیه پیش است. و چون سایر سادات زیدی کیایی را در جوار سید خور کیا به خاک سپردند این محل به نام چهار پادشاه شهرت پیدا کرد.این مجموعه مرکب از اتاق هایی در کنار یکدیگر و ایوانی است که در سمت شمالی اتاق ها و به موازات آنها کشیده شده است. از وجوه زیبای این بنای به ظاهر ساده که دارای بامی سفالین است باید به صندوق های چوبی قبرها اشاره داشت که هر یک در نوع خود اوج هنر منبت کاری و گره چینی است. در این بقعه مقابر با آیات قرآنی و گره چینی آراسته شده اند، و نقاشی های دیواری بنا نیز بسیار دیدنی است. این اثر با شماره ۳۲۲ در تاریخ ۱۳۱۷/۰۸/۲۱ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.
بنابراین بقعه چها پادشاه مزار ۴ تن از بزرگان لاهیجان بدین ترتیب است:
۱- سید خور کیا ۶۴۷ ه.ق
۲- سید علی حسینی ۷۹۱ ه.ق
۳- سید رضا حسینی ۸۲۹ ه.ق
۴- سید رضی کیا ۸۲۹ ه.ق
بقعه آقا سید حسین- لنگرود
این بقعه در شمال بازار لنگرود قرار دارد و زمان ساخت بقعه مربوط به دوره کیانیان است. این بنا شامل اتاق حرم و ایوان‌های جانبی آن است. دیوارهای حرم و ایوان‌ها دارای کاشی‌کاری عصر تیموری، صفوی و قاجار است. درهای بقعه از قدمت زیادی برخوردارند و دارای کتیبه با آیات قرآنی و ادعیه هستند. اتاق حرم دارای گنبد و ضریح مشبک است. بر دیوارهای ایوان، دیوارنگاره‌های مذهبی از واقعه کربلا نقش بسته است.
روی حاشیه بالای دیوار، اشعاری گچ‌بری شده از مراثی محتشم کاشانی مشاهده میشود. روی سنگ مرمر حسینیه غربی اتاق حرم، خبر آتش‌سوزی شهر لنگرود و بازسازی بقعه ذکرشده است. لازم به ذکر است بقعه آقا سید حسین لنگرود در تاریخ ۴/۴/۱۳۷۷ به شماره ۲۰۴۵ در فهرست بناهای تاریخی ایران به ثبت رسیده است.
مسجد بازار – لنگرود
مسجد جامع لنگرود در محله بازار لنگرود استان گیلان قرار دارد. این مسجد جامع متعلق به سال ۱۲۰۴ هجری قمری و درب این مسجد منبت‌کاری شده است و قدمت سر در این مسجد به عهد صفویه برمی‌گردد.
