دزفول یکی از شهرهای استان خوزستان در جنوب غربی ایران است. این شهر در دلتای رودخانه دز واقع‌شده است و از شمال به شهرستان اندیمشک، از شرق به شهرستان شوش و شوشتر، از جنوب به شهرستان باغ‌ملک و از غرب به شهرستان اهواز محدود می‌شود دزفول به دلیل داشتن تعداد زیادی از آثار تاریخی و باستانی، یکی از مقاصد گردشگری استان خوزستان است. برخی از این آثار عبارت‌اند از پل دزفول، سد شوشتر، و بقایای قلعه ساسانی. در این مقاله جاذبه‌های تاریخی- فرهنگی دزفول را معرفی خواهیم کرد.
پل ساسانی دزفول
این پل در شهر دزفول واقع‌شده و از مشهورترین پل‌های تاریخی ایران به شمار می‌رود. با قدمتی حدود ۱۷۰۰ سال، این پل همچنان قوی و بادوام برجای خود ایستاده است. در طول تاریخ، پل ساسانی به نام‌های مختلفی شناخته‌شده است، مانند پل شاپوری، پل باستانی دزفول، پل رومی، پل روناش، پل اندامشک و پل ساسانی. این پل اهمیت بسیاری برای دزفول دارد و برجسته‌ترین جاذبه تاریخی این شهر است. پل ساسانی در سال ۲۶۳ میلادی توسط شاپور اول ساسانی بر روی رودخانه دز ساخته شد.
هدف اصلی ساخت این پل، فراهم آوردن زمینه‌ای برای عبور و مرور راحت لشکریان و لشکرکشی بود. پل ساسانی با طول تقریبی ۳۷۰ متر شرق شهر دزفول را به غرب آن متصل می‌کند و محل اتصال شهرهای اندیمشک، شوشتر و دزفول بوده است. ازنظر معماری، پل ساسانی دارای آثار ساسانی و صفوی است و مصالح آن شامل سنگ ساروج و آهک است. باوجود مرمت‌هایی که در طول تاریخ بر روی پل انجام‌شده است، پایه‌های اصلی آن هنوز هم متعلق به دوران ساسانیان است.
البته، تعدادی از مرمت‌ها در دوره‌های بعدی نیز انجام‌شده و تاقدیس‌ها به پل اضافه‌شده‌اند. در حال حاضر، پل ساسانی برای عبور و مرور خودروها بسته‌شده است، اما می‌توانید پیاده‌روی کنید و از چشم‌انداز زیبایی که از آن قابل‌مشاهده است لذت ببرید. پل ساسانی در سال ۱۳۹۵ نیز در یک سیل بزرگ آسیب دید، اما باوجود آسیب‌ها، پل قوی ماند. اما به دلیل خرابی‌ها نیاز به مرمت دارد و تاکنون هیچ اقدامی در این خصوص صورت نگرفته است.
بازار کهنه یا بازار قدیم دزفول
این بازار دزفول یک جاذبه تاریخی و فرهنگی است. که در مرکز شهر و در کنار محله قلعه قرار دارد و به شکل یک میدان بزرگ و پراز جنب‌وجوش در طول چهار راسته موازی شکل‌گرفته است. هر یک از این راسته‌ها شامل یک صنف خاص است که فعالیت می‌کند. این صنوف شامل بزازان، آهنگران، خرده‌فروشان و بازار خراطان می‌شوند.
بازار قدیم دزفول یکی از دیدنی‌ترین بازارهای خوزستان است و بافرهنگ و تاریخ شهر ارتباط نزدیکی دارد. این بازار با طراحی معماری منحصربه‌فرد شکل‌گرفته است و از راسته‌ها و دالان‌های متعددی تشکیل‌شده است که به مناطق اطراف خود می‌رسند. اهالی مناطق اطراف نیز می‌توانند با استفاده از کوچه‌های مجاور بازار، به‌راحتی وارد آن شوند.
در این بازار انواع صنایع‌دستی متنوعی نیز قابل‌مشاهده است. ازجمله صنایع‌دستی موجود در این بازار می‌توان به خراطی (شامل ساخت شمعدان و قلیان و…)، کپو و کرتله بافی، گلیم‌بافی، سجاده بافی، ورشو سازی، طلاسازی و نمدمالی اشاره کرد. بازار قدیم دزفول به‌عنوان مرکز تجاری باستانی، جذب گردشگران و علاقه‌مندان به تاریخ و فرهنگ این منطقه است. با مراجعه به این بازار، می‌توانید از زیبایی هنرهای دستی محلی لذت ببرید و با تماشای صنایع‌دستی و خرید اقلامی از آن‌ها، یک تجربه فرهنگی و خاطره‌انگیز را تجربه کنید.
دانشگاه جندی‌شاپور یا گندی شاپور دزفول
این دانشگاه به‌عنوان یکی از قدیمی‌ترین و مهم‌ترین مراکز علمی در جهان باستان شناخته می‌شود. این دانشگاه و بیمارستان آموزشی بخشی از ویرانه‌هایی است که امروزه در اطراف شهر دزفول قابل‌مشاهده است و به‌عنوان یک جاذبه گردشگری مهم در استان خوزستان شناخته می‌شود. این مکان بیش از ۱۷ قرن قدمت دارد و به‌عنوان قدیمی‌ترین مرکز آموزشی در منطقه خاورمیانه و جهان محسوب می‌شود.
جندی‌شاپور به‌عنوان یک دانشگاه، مرکزی برای آموزش رشته‌های مختلف نظیر طب، علوم، فلسفه و الهیات بود. همچنین، دانشگاه دارای بیمارستانی آموزشی بود که در تاریخ علم پزشکی جهان اهمیت و اعتبار بالایی داشت. شهرت جندی‌شاپور به خاطر دانشگاه و بیمارستان معروف این شهر در تاریخ ثبت‌شده است.
محل جندی‌شاپور را در حوالی شهرهای دزفول، شوشتر یا شوش در استان خوزستان می‌دانند. بااین‌حال، به دلیل وجود اختلافات و نظرات متفاوت، مکان دقیق این شهر هنوز در برخی از مباحثات نامعلوم است. بر اساس احتمال، محل جندی‌شاپور در فاصله ۳۰ کیلومتری شرق شوش، ۱۸ کیلومتری جنوب غربی دزفول و ۵۰ کیلومتری شمال غربی شوشتر (نزدیک روستای اسلام‌آباد) واقع‌شده است.
در برخی منابع قدیمی، محل جندی‌شاپور به‌عنوان اهواز معرفی‌شده و اهواز به‌عنوان ولایت اهواز (خوزستان) و نه شهر اهواز امروزی ذکرشده است.
نظریه درباره دانشگاه جندی شاپور
همچنین، نویسندگان و پژوهشگرانی مانند سید محمدعلی امام شوشتری معتقدند که محل جندی‌شاپور در اطراف روستای شاه‌آباد (شاه ابوالقاسم یا اسلام‌آباد) در دزفول واقع‌شده است. آقای امام شوشتری بر اساس یافته‌های خود که شامل کتیبه‌ای با ابیات منسوب به یعقوب لیث صفاری بود، محل آرامگاه شاه ابوالقاسم را به‌عنوان محل جندی‌شاپور پیشنهاد کرده است. بااین‌حال، نظریه ایشان توسط برخی دیگر از پژوهشگران موردپذیرش قرار نگرفته است.
به‌طور خلاصه، برخی منابع معتقدند که جندی‌شاپور در اطراف دزفول، شوشتر یا شوش واقع‌شده است، درحالی‌که نظریات دیگر محل جندی‌شاپور را در اطراف روستای شاه‌آباد در دزفول می‌دانند. درهرصورت، این مکان تاریخی بااهمیت بسیاری به‌عنوان یکی از مراکز علمی و آموزشی برجسته در جهان باستان شناخته می‌شود.
شهر تاریخی جندی‌شاپور دزفول
مکان دقیق جندی‌شاپور در محدوده روستای شاه‌آباد واقع‌شده است، که در نزدیکی شهرستان دزفول واقع‌شده و فاصله آن تا دزفول حدود ۱۰ کیلومتر و تا شوشتر حدود ۵۰ کیلومتر است. این شهر باستانی به شاپور اول ساسانی نسبت داده می‌شود که در زمان سلسله ساسانیان تاسیس شد. از زمان فتح والریانوس امپراتور روم توسط شاپور اول، شهری برای سکونت اسیران رومی در این منطقه بنا شد و این شهر به نام جندی‌شاپور شناخته شد.
جندی‌شاپور با طرح مستطیلی شبیه به طرح اردوگاه نظامی رومی بوده است. در این شهر معماری رومی و سبک هیپوداموس (معماری با پلان شطرنجی و خیابان‌های متقاطع عمودی و افقی) در ساختمان‌ها معمول می‌شد. این شهر به‌مرورزمان به مرکز سیاسی و اقتصادی خوزستان تبدیل شد و شاهنشاهان ساسانی نیز توجه ویژه‌ای به عمران و آبادی آن داشتند. در این شهر، زراعت نیشکر و کشت برنج به‌صورت فراوان انجام می‌شد و محصولات آن به مناطق دیگر نیز صادر می‌شد.
همچنین، در جندی‌شاپور بقایایی از ساختمان‌ها و آثار تاریخی قابل‌مشاهده است که شاهد بر اهمیت و ثروت فرهنگی و تمدنی این شهر باستانی می‌باشد. خانه تیزنو یکی از جواهرهای تاریخی در دزفول است و معماری منحصربه‌فرد آن از دوران صفویه، قاجاریه و پهلوی را به تصویر می‌کشد. این خانه تحت نظارت اداره میراث فرهنگی دزفول است و بازدید عموم را می‌پذیرد. بازدید از خانه تیزنو تجربه‌ای منحصربه‌فرد است که با مشاهده معماری زیبا و استفاده از آجرکاری‌های هنرمندانه، شمارا به گذشته برده و در زمان سفر می‌کند.
معماری شهر جندی شاپور
وقتی به خانه تیزنو وارد می‌شوید، ابتدا به هشتی وارد می‌شوید. هشتی یک فضای مرکزی است که در آن قدم می‌گذارید و سقف آن به‌صورت رسمی‌بندی شده است. کف هشتی نیز با قلوه‌سنگ‌های رودخانه سنگ‌فرش شده است. از هشتی می‌توانید به سمت راست بروید و اتاق‌های خصوصی خانه را ببینید و یا به سمت چپ بروید و بخش پذیرایی را مشاهده کنید. بعد از بازدید از بخش پذیرایی، می‌توانید از سمت چپ وارد حیاط خانه شوید و در آنجا ماجراجویی خود را ادامه دهید. حیاط خانه تیزنو نیز دارای جاذبه‌های خاصی است که می‌توانید از آن‌ها لذت ببرید.
همچنین در اطراف ورودی خانه، سکوهای کوچکی ساخته‌شده است که می‌توانید برای استراحت و آرامش از آن‌ها استفاده کنید. خانه تیزنو با شماره ثبت ۲۵۷۳ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است و تلاش‌هایی در جهت ثبت جهانی آن در حال انجام است. این خانه ارزش بازدید و مشاهده را دارد و شمارا به دنیایی از زیبایی‌های معماری و تاریخی خواهد برد.
دژ محمدعلی‌خان دزفول
این دژ یک قلعه طبیعی و معروف در منطقه دزفول است که دارای جویبارها و آبشارهای بسیار زیباست. این قلعه در کتب تاریخی بانام‌های دز استوار، دز، مندزون یا دژ محمدعلی‌خان شناخته‌شده است. این قلعه در فاصله ۲۵ کیلومتری سردشت و ۶۵ کیلومتری شمال شهر دزفول قرار دارد و قله آن ارتفاعی حدود ۱۵۵۰ متر دارد. دژ محمدعلی‌خان توسط محمدعلی‌خان ساخته‌شده است و در زمان قاجارها در مبارزه با خانلرر میرزا قیام کرده است. این قلعه به دلیل زیبایی و استحکام خود یکی از جاذبه‌های گردشگری محبوب خوزستان محسوب می‌شود.
برای رفتن به دژ محمدعلی‌خان، می‌توانید ابتدا منطقه گاومیر را که منطقه‌ای شگفت‌انگیز است، دیدن کنید. سپس از جاده “سردشت” در روستای “گوروی” منحرف‌شده و به سمت جاده فرعی روستای “ابوالحسن” حرکت کنید. پس از گذشتن از روستاهای “لب سفید” و “ابوالحسن”، دژ محمدعلی‌خان زیبا به چشم می‌خورد. در دامنه این دژ، آبشارهای دوقلوی زیبایی وجود دارد که با ارتفاع زیادی به وجود آمده‌اند. آبشارها در فصول بارانی بیشتر آب‌دارند و این آبشارها را می‌توانید در هر نقطه رو به روی دژ مشاهده کنید.
با توجه به دشت پهناور و مسطحی که در اطراف دژ محمدعلی‌خان وجود دارد، این مکان مناسبی برای گردشگران، تفریح، پیک‌نیک و کمپینگ است. بنابراین، اگر علاقه‌مند به تجربه طبیعت و کمپینگ هستید، دژ محمدعلی‌خان یک مقصد مناسب برای شما خواهد بود. از تمامی نقاط خوزستان می‌توانید برای بازدید از این مکان تاریخی به آن سفر کنید. با توجه به طبیعت بکر و زیبای دژ محمدعلی‌خان، بسیاری از علاقه‌مندان به کمپینگ این مکان را برای کمپینگ یک یا دوروزه انتخاب می‌کنند. امکانات مناسب برای کمپینگ در این منطقه وجود دارد و شما می‌توانید از طبیعت بکر و دست‌نخورده آن لذت ببرید.
قمش یا قنات دزفول
این قنات به‌عنوان یک سیستم آب‌رسانی زیرزمینی با تاریخچه بسیار قدیمی شناخته می‌شود. این سیستم آب‌رسانی با استفاده از تونل‌ها و کاریزها، آب رودخانه دز را به شهر دزفول و مناطق کشاورزی اطراف هدایت می‌کرد. قمش‌ها درگذشته برای تأمین آب موردنیاز شهریان و کشاورزان بسیار مهم بودند و به‌عنوان یک فناوری بومی مورداستفاده قرار می‌گرفتند. در دزفول، سرب طاق‌ها به‌عنوان تونل‌هایی بودند که از روی بستر رودخانه به شکل سردابی تا محل جریان آب ایجاد می‌شدند.
این تونل‌ها با شیب ۴۵ درجه و با استفاده از پلکان‌ها با صدها پله به سمت شهر هدایت می‌شدند. به دلیل گرمای تابستان، استفاده از قمش و سرب طاق‌ها نقش بسیار مهمی در زندگی و حیات شهر دزفول داشته است. درگذشته، تعداد ۱۴ سرب طاق در دزفول وجود داشت که به‌تدریج با توسعه شبکه آب‌رسانی شهر، کارکرد خود را از دست دادند و برخی از آن‌ها تبدیل به مسیر فاضلاب شدند. آثاری از این سیستم آب‌رسانی در دهه‌های ۵۰ و ۶۰ نیز موجود بود، اما به دلیل نشست زمین و خطرات احتمالی، بسیاری از آن‌ها پر شدند و دهانه آن‌ها بسته شد.
قمش مؤمنان یا چوقابافان نیز یکی از قمش‌های معروف در دزفول است که درگذشته آب موردنیاز بخش کشاورزی این منطقه را تأمین می‌کرد. این قمش به نام متولی وقت مسجد، صادق قلی چوقابافان، شناخته می‌شود. این قمش پس از وقوع حادثه‌ای که در آن مسجد ساحتی به نام شیدانه امام رضا (ع) توسط موشک تحمیلی تیراندازی شد و بسیاری از افراد به شهادت رسیدند، برای سال‌ها زیرخاک پنهان شد. اما با تلاش و همت سعید قلیان، اهالی محله شیدانه امام رضا (ع)، این قمش از زیرخاک بیرون آورده شد و اکنون به‌عنوان یک مکان جذاب و گردشگری در دزفول شناخته می‌شود.
پارک علی کله دزفول
این پارک در شهر دزفول واقع‌شده است و یکی از جاذبه‌های گردشگری محبوب در این منطقه است. این پارک به نام یکی از اهالی بزرگ و معروف دزفول، علی کله، نام‌گذاری شده است که درزمینهٔ ترانه‌سرایی و موسیقی فعالیت داشته است. پارک علی کله یک فضای سبز و آرامش‌بخش با وسعتی بالا است که به‌منظور استفاده عمومی شهروندان و گردشگران طراحی‌شده است. در این پارک می‌توانید از فضای سبز زیبا و آب‌نماهای شاداب لذت ببرید و در آرامش طبیعت قدم بزنید. همچنین، مسیرهای پیاده‌روی در پارک علی کله وجود دارد که شمارا در معابری زیبا و سرسبز به سرتاسر پارک هدایت می‌کنند.
علاوه بر فضای سبز و طبیعت دل‌نشین، پارک علی کله امکاناتی را نیز برای بازدیدکنندگان فراهم می‌کند. در داخل پارک می‌توانید به آب‌بازی، مجسمه‌ها و آثار هنری، بناهای تاریخی و نمایشگاه‌های موقت دسترسی پیدا کنید. همچنین، فضایی برای تفریح کودکان و تجهیزات ورزشی برای فعالیت بدنی و ورزش در فضای باز نیز در این پارک وجود دارد. پارک علی کله یک مقصد خوب برای گردش و تفریح در شهر دزفول است. این پارک با فضای سبز خوش طبیعت، امکانات رفاهی و فرهنگی و مکان‌های دیدنی متنوع، جذب گردشگران و مردم شهر می‌شود و محلی است که می‌توانید از طبیعت و فرهنگ شهر لذت ببرید.
مجتمع فرهنگی سینمایی دزفول
این مجتمع یکی از مراکز فرهنگی و هنری مهم در شهر دزفول است. این مجتمع باهدف ترویج هنر سینما و ارتقای سطح فرهنگی جامعه در سال ۱۳۷۲ تأسیس‌شده است. موقعیت این مجتمع در وسط شهر دزفول قرارگرفته و از طریق خیابان‌های اصلی قابل‌دسترسی است.
مجتمع فرهنگی سینمایی دزفول در اختیار شهروندان و علاقه‌مندان به سینما و هنر قرار می‌دهد. این مجتمع شامل تعدادی سالن سینما با تجهیزات مدرن و صوتی به‌روز است که فیلم‌های مختلفی را پخش می‌کند. علاوه بر پخش فیلم، مجتمع دارای امکانات دیگری نیز است که شامل نمایشگاه‌های هنری، سمینارها، کارگاه‌ها، نشست‌های گفتگو و جشنواره‌های سینمایی است. این فضاها برای تبادل اطلاعات، ترویج هنر سینما و برگزاری فعالیت‌های فرهنگی مورداستفاده قرار می‌گیرند.
مجتمع فرهنگی سینمایی دزفول در طول سال برنامه‌های متنوعی برگزار می‌کند که شامل نمایش فیلم‌های بین‌المللی، سینمای ایران، جشنواره‌های مختلف، نمایشگاه‌های هنری و سایر فعالیت‌های مرتبط باهنر سینما می‌شود. این مجتمع به‌عنوان یک مرکز فرهنگی و هنری در شهر دزفول، فرصتی را برای علاقه‌مندان به سینما و هنر فراهم می‌کند تا به تماشای فیلم‌های کیفیت بالا و شرکت در برنامه‌های فرهنگی و هنری مشارکت کنند. به‌طورکلی، مجتمع فرهنگی سینمایی دزفول با ارائه برنامه‌های متنوع و امکانات مناسب، به ارتقای سطح فرهنگی و هنری جامعه محلی و ایجاد فضایی برای تفریح و سرگرمی سالم برای شهروندان دزفول کمک می‌کند.
مجتمع تجاری تفریحی مادر دزفول
این مجتمع یکی از مجتمع‌های بزرگ و مدرن است که مجموعه‌ای از فروشگاه‌ها، رستوران‌ها، سینماها، باشگاه‌های ورزشی، سالن‌های بازی و سایر امکانات تفریحی را در اختیار شهروندان و بازدیدکنندگان قرار می‌دهد. این مجتمع تجاری تفریحی به‌عنوان یک مرکز خرید و تفریح متنوع، فرصتی را برای خرید اقلام مختلف از لباس، لوازم‌خانگی، الکترونیکی، آرایشی و بهداشتی، و همچنین لذت بردن از وعده‌های غذایی متنوع در رستوران‌ها و کافی‌شاپ‌ها فراهم می‌کند. همچنین با برگزاری فروشگاه‌های زنجیره‌ای و معروف، انواع کالاها و برندهای مختلف در این مجتمع قابل‌دسترسی هستند.
علاوه بر این، مجتمع تجاری تفریحی مادر میزبان سینماها و سالن‌های تئاتر نیز است که فیلم‌های جدید را نمایش می‌دهند و امکان تماشای فیلم در محیطی راحت و مدرن را فراهم می‌سازند. همچنین، وجود باشگاه‌های ورزشی و سالن‌های بازی نیز امکان تفریح و سرگرمی فراوان برای علاقه‌مندان به ورزش و بازی فراهم می‌کند. مجتمع تجاری تفریحی مادر به‌عنوان یک مقصد تفریحی و خرید محبوب در دزفول، مکانی را برای سرگرمی و لذت بردن از وقت فراغت در فضایی مدرن و راحت فراهم می‌کند.
آسیاب‌های آبی دزفول
این آسیاب‌ها یکی از آثار تاریخی و صنعتی منطقه دزفول در استان خوزستان، ایران هستند. این آسیاب‌ها به‌عنوان یک قسمت مهم از سیستم آبیاری و فرآوری محصولات کشاورزی درگذشته استفاده می‌شدند. آسیاب‌های آبی دزفول ازنظر معماری و ساختاری بسیار جالب هستند. آن‌ها از قوس‌های سنگی ساخته‌شده بودند که توسط رودخانه دز به‌عنوان منبع انرژی، به حرکت درمی‌آمدند. این آسیاب‌ها با استفاده از نیروی جریان آب، به‌منظور آسیاب کردن گندم و تولید آرد به کار می‌رفتند.
آسیاب‌های آبی دزفول تا قرن بیستم مورداستفاده بوده‌اند و نشانگر فعالیت کشاورزی و صنعتی گذشته در این منطقه می‌باشند. امروزه، برخی از آسیاب‌های آبی دزفول به‌عنوان آثار تاریخی و مکان‌های دیدنی به شمار می‌روند و توسط بازدیدکنندگان و گردشگران موردتوجه قرار می‌گیرند.
بازدید از آسیاب‌های آبی دزفول فرصتی است برای درک نحوه کارکرد و فناوری سنتی درگذشته، عکاسی، و تجربه فضای تاریخی و صنعتی این منطقه. همچنین، برخی از آسیاب‌ها به‌عنوان موزه‌های مرتبط با آردسازی و فرآوری غلات تبدیل‌شده‌اند و نمایشگاه‌هایی از ابزارها و تجهیزات مربوط به آردسازی درگذشته را به نمایش می‌گذارند.
قلعه شاداب دزفول
این قلعه در شهر دزفول واقع‌شده و یکی از جاذبه‌های تاریخی و گردشگری این منطقه محسوب می‌شود. این قلعه در شمال شهر دزفول واقع‌شده و به‌عنوان یک آثار تاریخی قدیمی در منطقه شناخته می‌شود. قلعه شاداب بنا به تاریخی که ثبت‌نشده است، به دوران قاجار و محمدحسین خان دزفولی، نایب‌السلطنه در دوران ناصرالدین‌شاه قاجار، برمی‌گردد. این قلعه به‌عنوان یک قلعه دفاعی و استراحتگاه برای قاجاریان در مسیر سفرهای آنان بوده است.
قلعه شاداب از جنس آجر ساخته‌شده و شامل ساختمان اصلی و برج‌های محافظتی می‌باشد. درگذشته، این قلعه دارای دیوارهایی بلند و استوار بوده است که برای دفاع از منطقه در برابر حملات دشمنان ساخته‌شده‌اند. اما در حال حاضر، بسیاری از دیوارها از بین رفته و تنها بخشی از ساختمان اصلی باقی‌مانده است. قلعه شاداب به‌عنوان یک مکان گردشگری محبوب، جذب بسیاری از بازدیدکنندگان محلی و خارجی است.
خانه تاریخی سوزنگر دزفول
این خانه‌یکی از آثار معماری قدیمی و تاریخی در شهرستان دزفول است. این خانه در منطقه مرکزی شهر قرارگرفته و جزو جاذبه‌های گردشگری محلی محسوب می‌شود. خانه سوزنگر به‌عنوان یک نمونه از معماری سنتی و فرهنگ معاصر مردم دزفول، ارزش تاریخی و فرهنگی بالایی دارد. این خانه در قدیم به‌عنوان خانه‌ای برای زندگی و سکونت خانواده سوزنگر استفاده می‌شده است. ساختمان این خانه از طوبی قرمز و آجرهای سنگی به همراه طراحی‌های معماری سنتی شامل زیرکوب، سقف‌های چوبی و حیاط داخلی است.
خانه تاریخی سوزنگر متشکل از چندین اتاق و فضای معیشتی است که دیوارها و سقف‌های آن با نقاشی‌های سنتی و طرح‌های هنری تزئین شده‌اند. این نقاشی‌ها نمونه‌هایی از هنر مردمان دزفول درگذشته را نشان می‌دهند و جلوه‌ای فرهنگی و هنری به خانه بخشیده‌اند.
اکنون خانه تاریخی سوزنگر به‌عنوان یک موزه محلی و بازدیدکنان را به خود جذب می‌کند. بازدید از این خانه فرصتی است برای آشنایی بافرهنگ، هنر وزندگی مردمان دزفول درگذشته. همچنین، موزه خانه سوزنگر به‌عنوان یک مکان تاریخی و فرهنگی، برگزاری نمایشگاه‌ها و فعالیت‌های فرهنگی مرتبط باهنر و تاریخ منطقه نیز در نظر گرفته می‌شود.
موزه مردمشناسی دزفول
این موزه معروف به حمام کرناسیون، یکی از موزه‌های برجسته و تاریخی در شهرستان دزفول و استان خوزستان است. این موزه در محل یک حمام تاریخی قدیمی واقع‌شده است که بازسازی و تبدیل به یک مجموعه موزه‌ای شده است. حمام کرناسیون، با بناهای سنتی و زیبا، شاهد تاریخ و فرهنگ حمام‌های سنتی ایران است. این ساختمان دارای بخش‌های مختلفی مانند سرای حمام، سرای خلوت، حیاط داخلی و بیرونی، سرای سراجی و سرای آبگرم است. هر بخش از این حمام به‌منظور انجام فعالیت‌های مختلف مرتبط با حمام استفاده می‌شده است.
در موزه مردم شناسی دزفول (حمام کرناسیون)، بازدیدکنندگان می‌توانند با شاهکارهای معماری سنتی ایرانی و عناصر فرهنگی مردم دزفول آشنا شوند. این موزه نمونه‌هایی از لباس‌های محلی، تزیینات سنتی، وسایل استفاده روزمره، و اشیاء سنتی دیگر را به نمایش می‌گذارد. همچنین، موزه درباره فرهنگ و رسوم مردم دزفول، مراسمات مذهبی و مردمی، وزندگی روزمره مردم قدیمی این منطقه اطلاعاتی را ارائه می‌دهد.
خانه تیزنو دزفول
خانه تاریخی تیزنو یکی از جاذبه‌های گردشگری معروف در شهر دزفول است. این خانه با معماری سنتی و زیبا خود، جذب بازدیدکنندگان می‌شود. خانه تیزنو در محلهٔ قلعه دزفول قرار دارد و برجسته‌ترین ویژگی آن، نمای زیبای آجری است که از نگاه اول هر بازدیدکننده‌ای را شگفت‌زده می‌کند. ورودی اصلی خانه با یک هشتی زیبا و بزرگ تزئین شده است که سقف آن با قلوه‌سنگ‌های رودخانه‌ای طراحی‌شده است.
پس از عبور از هشتی، وارد حیاط اصلی خانه می‌شوید. حیاط این خانه دارای فضای دنج و آرامی است که با باغچه‌های سرسبز و حوضچه‌های آب، صحنه‌ای زیبا و دل‌نشین را رقم می‌زند.
علاوه بر حیاط، خانه تیزنو دارای اتاق‌های خصوصی است که در طبقات مختلف قرارگرفته‌اند. اتاق‌های داخلی این خانه نیز با استفاده از معماری سنتی و طرح‌های زیبا تزئین شده‌اند. ازلحاظ تاریخی، خانه تیزنو قدمتی بسیار طولانی دارد و به‌عنوان یک آثار تاریخی و فرهنگی ارزشمند در دزفول شناخته می‌شود. این خانه در حال حاضر به‌عنوان مرکز میراث فرهنگی دزفول استفاده می‌شود و بازدید از آن برای علاقه‌مندان به فرهنگ و تاریخ منطقه توصیه می‌شود.
