شهرستان سپیدان در شمال غربی استان فارس و در ۸۵ کیلومتری شهر شیراز قرارگرفته است. تاریخچه این دیار به زمان هخامنشیان برمی‌گردد و طبق باور عده‌ای آخرین محل اقامت اسکندر مقدونی قبل از حمله به تخت جمشید است. سپیدان در دل دره‌ای در میان کوه‌های زاگرس واقع‌شده و زمستان‌هایی سرد و تابستان‌هایی خنک دارد. در این مقاله به معرفی جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی سپیدان- دشت ارژن-سروستان-نورآباد خواهیم پرداخت.
تپه ملیان سپیدان
این تپه در کشور ایران استان فارس؛ شهر سپیدان واقع‌شده است. تپه ملیان مربوط به دوره عیلامیان است و به‌عنوان اثر ملی ایران ثبت‌شده. و یکی از بزرگ‌ترین و مهم‌ترین محوطه‌های پیش از هخامنشی در ایران است. محوطه باستانی ملیان با وسعتی نزدیک به ۲۰۰ و در بخش بیضا، در ۴۶ کیلومتری شمال شیراز و ۴۶ کیلومتری غرب تخت جمشید، در ارتفاع ۱۶۱۱ متر از دریا قرار دارد.
معماری بنا
بخش بیرونی دیوار دارای پی‌سنگی بوده که آن را در مقابل قلعه کوب‌ها محکم کند. و خود دیوار از دیوارهایی موازی تشکیل‌شده که راهروهایی را درون خود ایجاد می‌کند. قطر دیوار کمتر از ۵ متر نیست. ساخت چنین دیوار عظیمی به طول پنج کیلومتر باید جهت محافظت از شهر در مقابل حکومت‌های قدرتمندی در همسایگی باشد. که سایه سنگین حملات آن‌ها مرتباً شهر را تهدید می‌کند. این دشمن لشکری داشته که به‌راحتی قادر بوده دیوارهای ساده را تخریب کند و مردم ملیان مجبور شده‌اند چنین دیوار مستحکمی بسازند.
پیست اسکی پولاد کف سپیدان
این پیست در ۸۸ کیلومتری شمال شیراز و کیلومتر ۱۵ آبشار مارگون (بزرگ‌ترین آبشار چشمهای دنیا) قرار دارد. پیست پولاد کف دارای هتل چهار ستاره، ۴ واحد غذاخوری، تله‌کابین به طول ۲ کیلومتر، ۲ دستگاه تلی اسکی ویژه اسکی‌بازان به طول ۱۶۰۰ متر و ۸ دستگاه موتور برفی است. در نزدیکی پیست اسکی پولاد کف، پیست اسکی کوچک‌تری وجود دارد که به پیست اسکی سپیدان شناخته می‌شود. بارش سنگین برف در فصل زمستان یکی از زیباترین جاذبه‌های استان فارس در این منطقه محسوب می‌شود.
این مجموعه با استقبال بی‌نظیر مردم و علاقه‌مندان به ورزش اسکی در ایام زمستان روبرو است. و با توجه به‌قرار گرفتن در مسیر آبشار زیبای مارگون از موقعیت ویژه‌ای برخوردارمی باشد. وجود امکانات اقامتی و تفریحی مناسب و متنوع باعث شده این پیست در سایر فصول هم قابل‌استفاده باشد. این منطقه از استان فارس در تمام پاییز و زمستان تحت بارش برف قرار دارد. و به همین دلیل است که این پیست را به‌عنوان یکی از فعال‌ترین پیست‌های اسکی در ایران معرفی می‌کنند.
که طولانی‌ترین فرصت برای اسکی روی برف و یخ را در اختیار علاقه‌مندان به این ورزش قرار می‌دهد. همچنین پیست پولاد کف سپیدان دارای هتل سه‌طبقه با ۴۵۰۰ مترمربع زیربنا، ۴ واحد غذاخوری و توقف گاه به گنجایش ۳۵۰۰ خودرو، تله‌کابین به طول ۲۱۰۰ متر و گنجایش جابجایی هر ساعت ۶۰۰ نفر، ۲ دستگاه تلی اسکی ویژه اسکی‌بازان به طول ۱۶۰۰ متر و ۸ دستگاه موتور برفی است. در این پیست همه‌روزه آموزش اسکی ویژه همه سنین با حضور مربیان مجرب برگزار می‌شود.
جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی دشت ارژن
دشت ارژن یکی از زیباترین پدیده‌های زمین‌شناختی جهان به شمار می‌رود به‌گونه‌ای که اغلب زمین‌شناسان جهان علاقه‌مند به بازدید از این مکان می‌باشند. دشت ارژن از پتانسیل‌های بالقوه طبیعی و ژئومورفولوژیکی همچون اشکال انحلالی کارستی (لاپیه، چشمه‌های کارستی، دولین‌ها، غارها و حفرات زیرزمینی و دره‌های کارستی)، تاقدیس‌ها و ناودیس‌ها، دریاچه ارژن، منطقه حفاظت‌شده دشت ارژن و اشکال زیبای زمین‌شناسی برخوردار می‌باشد. در این مقاله به معرفی جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی سپیدان- دشت ارژن-سروستان-نورآباد خواهیم پرداخت.
بازارچه‌های محلی دشت ارژن
از دیگر جذابیت‌های دشت ارژن شیراز، بازارچه‌های محلی آن است. اگر دوست دارید لبنیات تازه، ترشیجات، خوراکی‌های خانگی لذیذ، شیرینی‌های متنوع و صنایع‌دستی محلی تهیه کنید. می‌توانید به سراغ بازار دشت ارژن و غرفه‌های آن‌ها بروید. با گذر از این بازارچه و خرید از آن لذت سفر خود به دشت ارژن را تکمیل خواهید کرد.
رستوران شاندیز آبشار
رستوران شاندیز آبشار که در منطقه توریستی دشت ارژن و در فاصله هفتاد کیلومتری شهر شیراز قرارگرفته است. این رستوران دارای محیطی دل‌انگیز، مفرح و بی‌نظیر با اجرای بلندترین آبشار مصنوعی خاورمیانه به ارتفاع ۱۳۶ متر، پذیرای مهمانان و مسافران با ارائه بهترین منوی غذاهای لذیذ و باکیفیتی به‌یادماندنی به همراه اجرای موسیقی زنده می‌باشد. این رستوران از ساعت ۱۲ ظهر الی پاسی از شب آماده ارائه خدمات پذیرایی در آلاچیق‌های دل‌نشین در کنار آبشار و جوی‌های آب روان با چشم‌اندازی سرسبز از درختان و گل‌های زیباست.
رستوران صوفی دشت ارژن
این رستوران از رستوران‌های لوکس و قدیمی شیراز است که در میان گردشگران ایرانی و غیر ایرانی و اهالی شیراز بسیار محبوب است. رستوران صوفی شیراز، با دکوراسیونی سنتی و دل‌نشینی دارد که، انواع غذاهای ایرانی، فرنگی و فست فود را، باکیفیتی مثال‌زدنی، سرو می‌کند. همه عزیزانی که داخل و خارج از ایران می‌توانند برای خانواده و نزدیکان خود در شهر شیراز برای مناسبت‌های مختلف دعوت‌نامه این رستوران را برای آنان ارسال کنند.
شما با خرید آنلاین دعوت‌نامه رستوران صوفی شیراز و رزرو آن برای عزیزان خود، یک تجربه دلپذیر از یک رستوران شیک را با غذاهایی متنوع شامل غذاهای سنتی ایرانی و محلی مثل کلم‌پلو و حتی غذاهای فرنگی و فست فود، برای آنان رقم خواهید زد. امکان رزرو آنلاین میز یکی از مواردی است که شمارا به‌ویژه بابت پذیرایی از دوستان و خانواده ازنظر زمان‌بندی و انتخاب میز خاص آسوده‌خاطر می‌کند. این نکته خصوصاً برای مناسبت‌ها و جشن‌های خانوادگی و حتی دونفره مورد خاص و بسیار جالبی است.
رستوران ولیعصر دشت ارژن
این رستوان دارای موسیقی زنده و فضای گرم و دل‌نشین و آرام‌بخش و آبشار و چشمه‌های فراوان در باغ و محوطهٔ آن دارامی باشد. و آماده پذیرایی از هم‌وطنان عزیز در سراسر کشور می‌باشد. رستوران و آلاچیق ولیعصر یکی از قدیمی‌ترین و محبوب‌ترین رستوران در منطقه دشت ارژن می‌باشد. و با بیش از سی سال سابقه کاری و تجربه همراه با امکاناتی بی‌نظیر اعم از آلاچیق‌های سرپوشیده همراه با آبشار و چشمه‌های فراوان و بهترین منوی غذایی اعم از انواع کباب‌های لذیذ با برترین دیزاین و بهترین طعم زیر نظر اداره میراث فرهنگی و گردشگری استان فارس می‌باشد.
جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی سروستان
سروستان یکی از شهرستان‌های استان فارس می‌باشد. و مرکز این شهرستان نیز شهر سروستان می‌باشد. بر اساس شواهد موجود، پیدایش این شهر به دوران ساسانی بازمی‌گردد. سروستان در منطقه گرم و خشک و گرم و مرطوب و منطقه سرد قرارگرفته است. و همچنین دارای جاذبه‌های تاریخی فراوانی می‌باشد. در این مقاله به معرفی جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی سپیدان- دشت ارژن-سروستان-نورآباد خواهیم پرداخت.
کاخ ساسانی سروستان
این بنا همانند کاخ فیروزآباد و کوچک‌تر از آن است و طاق‌های گنبدی آن با آجر زده‌شده است. این بنا که از باشکوه‌ترین کاخ‌های عهد ساسانی است و شامل یک ایوان ورودی و گنبدی در مرکز و حیاط است. در این کاخ نسبت به بناهای دیگر این دوره از معماری و پلان پیچیده و کامل‌تری استفاده‌شده است. در منابعی تاریخی-جغرافیایی اطلاعاتی در باب کاخ ساسان یافت می‌شود. این خرداد به در کتاب المسالک و الممالک پس از توضیحات فراوان در مورد شهر استخر و عنوان اینکه استخر یکی از قدیمی‌ترین شهرهای پارس است. سروستان را یکی از قصبه‌های آن می‌شمارد. او در آن میان از بنایی یاد می‌کند که عظیم بوده و ساختمان آن از سنگ و گچ ساخته‌شده است. و مشتمل بر گنبدهای تالار ستون‌دار، چند ایوان، اتاق‌ها و راهروهای متعددی می‌باشد. او بنای این کاخ را به بهرام پنجم ساسانی نسبت می‌دهند.
این کاخ هنوز پابرجاست اما امروز گذر زمان بسیاری از آن شکوه و جلال را با خود برده و تنها بخشی از آن را برجای گذاشته، تا یادآور قدرت و عظمت ایران باستان باشد. کاخ سروستان شیراز که شهره جهانیان است، مقصد بسیاری از گردشگران از گوشه و کنار جهان می‌باشد. اگر گردشگری نیاز به آب آشامیدنی داشته باشد مجبور است یک مسافت پنج کیلومتری را پیاده‌روی کند تا به آب دسترسی پیدا کند. لذا آب موردنیاز خود را همراه داشته باشید. این بنا حتی از داشتن تابلو راهنما در طی مسیر شیراز به سروستان محروم است. و حریم خاصی برای کاخ نیز وجود ندارد یا اگر این حریم مشخص‌شده برای عموم مشخص نشده است. مجموعه فاقد سرویس بهداشتی یا امکانات رفاهی همچون سکو یا صندلی برای استراحت بازدیدکنندگان است.
معماری کاخ ساسانی سروستان
نمای اصلی بنا در ضلع جنوبی واقع‌شده و شامل یک ایوان مرکزی و دو ایوان کوچک‌تر در دو طرف می‌باشد. ایوان مرکزی به تالار اصلی و بعدازآن به چهار حیاط راه دارد و دیوار جنوبی تالار مرکزی به یک ایوان جانبی خارجی می‌رسد. همچنین ایوانی که در سمت شمال کاخ قرار دارد توسط چند پله به محوطه خارجی کاخ وصل می‌شود. ولی ایوان بزرگ شرقی به تالار مرکزی و بخش‌های دیگر بنا راه دارد. در دو طرف این بنا دو اتاق باریک با طاق گهواره‌ای واقع‌شده و از گوشواره برای تقویت گنبدهای مدور استفاده‌شده است. همچنین تپه‌ها و ناهمواری‌های زمین‌های مجاور نشانگر بنایی می‌باشد که در نزدیکی کاخ بنیاد بوده است. بهترین زمان برای کاخ سروستان، بهار می‌باشد. در این فصل آب‌وهوا فوق‌العاده است. فراموش نکنید حتماً وسایل موردنیاز را همراه خود ببرید. بعد از بازدید از این مکان می‌توانید برای اقامت از هتل‌های شهر شیراز استفاده کنید.
جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی نورآباد
یکی از شهرهای استان فارس در جنوب ایران است. این شهر مرکز شهرستان ممسنی است. فاصله شهر نورآباد تا مرکز استان حدود ۱۶۰ کیلومتر است. این شهر در دامنهٔ رشته‌کوه زاگرس قرارگرفته است و بخش وسیعی از آن دارای آب‌وهوای نسبتاً معتدلی است. در این مقاله به معرفی جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی سپیدان- دشت ارژن-سروستان-نورآباد خواهیم پرداخت.
نقش برجسته بهرام نورآباد
این نقش برجسته‌ای مربوط به دوره ساسانیان است. در نقش برجسته سراب بهرام ۵ نفر بر روی سنگ کنده‌کاری‌شده‌اند. در این نقش برجسته که ۳.۸۵ متر عرض و ۲.۹۰ متر ارتفاع دارد، بهرام دوم در حالت نشسته دیده می‌شود. که شمشیر خود را به نشانه توانمندی، نیرومندی، اقتدار و قدرت با هر دودست نگه‌داشته است. به دلیل هوای معتدل در آن منطقه شما هرزمانی که تمایل داشتید می‌توانید به سراب بهرام بروید. اما اگر به دنبال هوای خنک هستید پیشنهاد می‌کنم اواخر زمستان و اوایل بهار را برای رفتن به نقش برجسته سراب بهرام انتخاب کنید.
نقش برجسته گورانگون نورآباد
این سنگ نگاره که در نزدیکی روستای سه‌تلان، دهستان فهلیان در نزدیکی نورآباد ممسنی بر روی بدنهٔ یکی از ارتفاعات به نام کوه کورنگون و با ارتفاعی حدود ۱۰۰ متر قرار دارد. این نقش برجسته روایتگر پرستش یک زوج مقدس است و ۷۲ تصویر کوچک و بزرگ دیگر از پرستشگران در اطراف آن است. که به‌مرورزمان دچار فرسایش شده‌اند پیش‌تر باستان شناسان در رسانه‌ها در مورد کورنگان گفته‌اند: تاکنون نسخه‌ای همانند نقش برجسته کورنگان (کورنگون) نه در بین‌النهرین و نه در نقاط باستانی جهان باستان پیدا نشده است.
این نقش برجسته در فاصله ۱۰ کیلومتری جنوب غربی شهر مسیری مرکز شهرستان رستم (در استان فارس) و جنوب روستای سه‌تلون بر فراز یک پرتگاه مشرف‌به رودخانه فهلیان واقع‌شده است. نقش برجسته کورنگون در سال ۱۳۰۳ به‌وسیله پروفسور ارنست هرتسفلد آلمانی مورد کاوش علمی باستان‌شناسی قرار گرفت. و قدمت تاریخی آن به ۲۴۰۰ سال پیش از میلاد مسیح یعنی یک هزاره پیش از ورود آریایی‌های به فلات ایران برآورد شد.
محوطه باستانی لیدوما نورآباد
محوطه باستانی لیدوما احتمالاً مربوط به ۵۵۰ سال پیش از میلاد مسیح است. ابعاد این محوطه باستانی حدود یک هزار متر در ۵۰۰ متر است. که در بیشتر نقاط آن آثار باستانی یافت می‌شود. و حتی شواهد به‌دست‌آمده در لیدوما نشان از وجود تمدن تا ۵ هزار سال پیش را نیز دارد. همچنین در غرب کاخ لیدوما و در ۳۵۰ متری آن تپه‌ای باستانی واقع‌شده که بر روی آن کتیبه‌ای سنگی وجود دارد. بر اساس کاوش‌های باستان شناسان ژاپنی در شهر موسوم به لیدوما که در سال ۱۳۳۸ انجام شد. بنای ساختمانی کشف‌شده در این شهر را شبیه به کاخ‌های خشایار شاه، اردشیر هخامنشی و داریوش و مربوط به دوران هخامنشی می‌باشد.
کاخ لیدوما چهارمین بنای هخامنشی ازنظر ابعاد ساختمانی بعد از بناهایی همچون پاسارگاد، تخت جمشید و شوش می‌باشد. همچنین لیدوما در زمان هخامنشیان از مهم‌ترین مناطق حکومتی بوده است. لیدوما پس از دوره هخامنشیان رونق خود را ازدست‌داده و دوباره در زمان اشکانیان تا دوره ورود اسلام رونق خود را حفظ کرده است. نخستین مشاهده و باستان شناسان در این شهر باستانی پایه ستون‌ها بودند. این پایه‌ها که ضخامتشان بیش از یک متر است پایه ستون‌های بلند یک بنای سکونتی را تشکیل می‌داده‌اند. این پایه ستون‌ها که به رنگ خاکستری می‌باشند با گل‌های هشت پر (لوتوس) و نیز شیارهایی به‌صورت برگ نخلی تزئین شده‌اند.
سبک این لوتوس‌ها و معماری و نوع ساخت پایه ستون‌ها بسیار شبیه به پایه ستون‌هایی است که در برزن جنوبی تخت جمشید وجود دارد. همچنین ابعاد پایه ستون‌ها با پایه ستون‌های تالار صد ستون تخت جمشید قابل‌مقایسه است.
میل اژدها نورآباد
میل اژدها یا آتشگاه یا دیمه‌میل یا میل آزاد مربوط به دوره اشکانیان است. این بنا که در دره‌ای در کنار کوه تنگ کله واقع است و هیچ آبادی‌ای در اطراف آن وجود ندارد. میل اژدها در کنار یکی از راه‌های مهم باستانی و در دامنه کوهی سنگلاخی و کمابیش سرسبز جای دارد. میل اژدها یکی از اندک مناره‌هایی است که از دوران پیش از اسلام بجای مانده و در زمان اشکانیان ساخته‌شده است. بلندای برج میل اژدها بیش از ۷ متر و پهنای هر دیواره آن در پایین ۴ متر و در بالا ۳٫۴ متر است. و از سنگ رگه سفید به درازای بسیار دقیق، و با چیره‌دستی ساخته‌شده است. در برج آتشکده میل اژدها آتش مقدس نگهداری می‌شده است و ازآنجا، آتش را به‌جاهای دیگر می‌بردند.
آتشدانی نیز بر فراز برج وجود داشته است. در داخل قسمت بالایی برج، پلکانی به بلندای ۱۰/۵ و پهنای ۵۹ سانتی‌متر وجود دارد. این قسمت در سمت جنوب و در ارتفاع سه متری واقع‌شده و چنین به نظر می‌رسد. که با نردبان به این قسمت می‌رسیدند و سپس از پلکان بالا می‌رفتند. در این برج آتش مقدس نگهداری می‌شد و ازآنجا آتش را به سایر نقاط می‌بردند. آتشدانی نیز بر فراز برج وجود داشت.” واندنبرگ” باستان‌شناس، بر آن است که برج نورآباد فقط به روی روحانیان باز بود و نیایش کنندگان، تنها می‌توانستند آتش را ببینند. بنابراین آتشدان‌ها و آتشکده‌ها سرباز بودند.
تاریخچه میل اژدها
در دوره پهلوی دوم، میله فلزی از وسط قطعات سنگ‌های برج نورآباد گذراندند تا از فروپاشی آن جلوگیری شود. به روایت ساکنین که همه متحدالقول هستند. اژدهای بزرگی وجود داشته که در دره‌ای به بانام تنگ اژدها در حدود ۳ کیلومتری این میل قرار داشته است. و این اژدها وقتی برای آب خوردن به این محل که چشمهای پرآبی داشته برای آب خوردن می‌آمد. با طبل بزرگی که از سنگ بود والان در موزه ملی ایران نگهداری می‌شود. می‌کوبیدند تاکسی بر سر راه اژدها قرار نگیرد و طعمه آن نشود. که هم‌اکنون هم قبری بزرگ در قبرستانی که در ۱۰۰ متری این میل قرار دارد وجود دارد که منتسب به همین اژدها می‌باشد.
قلعه سفید نورآباد
این کوه یکی از قلاع معروف فارس است که در ۲۵ کیلومتری شمال نورآباد قرار دارد. قدمت تاریخی این قلعه از دوران عیلامی هم فراتر می‌رود. به گمان قوی در نیمه دوم قرن پنجم هجری قمری، یکی از قلاع معروف حسن صباح بوده است. و تا قرن هفتم هجری به قوت خود باقی‌مانده است. در سال ۶۵۴ هجری قمری به دست هلاکوخان مغول و عمال او خراب و دوره اقتدار ۱۷۷ ساله اسماعیلیان، در این قلعه و دیگر قلاع ممسنی به پایان رسیده است.
در فارس نامه ابن بلخی هم آمده که آن قلعه در قدیم آبادان بوده ولی بعدها سالیان دراز خراب مانده و در اوایل عهد سلاجقه ابونصر تیر مردانی آن را عمارت دژی بود کش خواندندی سپید بدان دژ بد ایرانیان را امید نویسنده تاریخ و صاف نیز گفتهٔ فردوسی را تأیید کرده و گفته است. که مقصود فردوسی از این بیت شعر، قلعه سفید ممسنی بوده است. به گفته نویسنده کتاب قوم لر، ماجرای حمله سهراب به قلعه سفید نیز به‌تفصیل در شاهنامه فردوسی آمده است.
