شهر نورآباد در شمال غرب استان لرستان واقع‌شده است و دارای آب و هوایی سرد و کوهستانی است. این شهر جاذبه‌های گردشگری فراوانی دارد که همه‌ساله گردشگران زیادی را به‌سوی خود می‌کشاند. مردمان نورآباد ب زبان لکی سخن می‌گویند. اگر قصد تفریح در طبیعتی بکر و زیبا را دارید حتماً به نورآباد بروید و از جاذبه‌های آن دیدن کنید. در این مقاله به معرفی جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی نورآباد خواهیم پرداخت.
پل گرمابه نورآباد
این پل مربوط به دوره ساسانیان می‌باشد و در شهرستان دلفان، بین نورآباد و هرسین واقع‌شده است. پل گرمابه یکی از جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی نورآباد و همچنین یکی از جاذبه های گردشگری لرستان محسوب می‌شود و همچنین باید بگوییم این اثر در تاریخ ۱۰ مهر ۱۳۸۰ با شماره ثبت ۴۰۸۲ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی کوه دشت
کوهدشت یکی از شهرهای غربی استان لرستان است که جاذبه‌های گردشگری فراوانی را در خود جای‌داده است. می‌توان گفت این شهر جادوی تاریخ و طبیعت است زیرا که جاذبه‌های طبیعی و تاریخی زیادی دارد. در ادامه به معرفی جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی کوهدشت خواهیم پرداخت.
قلعه کوهزاد (وزنیار) کوهدشت
این قلعه در بخش رومشگان و در شهرستان کوهدشت واقع‌شده است. و مربوط به دوره اشکانی (پارتی) می‌باشد. قسمت‌های باقیمانده از بنای قلعه نشان می‌دهد که مصالح بکار رفته در ساخت آن عمدتاً از سنگ و ملاط است. متأسفانه قسمت‌های زیادی از قلعه کوهزاد در طی سال‌ها از بین رفته و تخریب‌شده و قسمت‌های شمالی آن سالم‌تر مانده است. معماری قلعه کوهزاد بسیار به قلعه زاخه شباهت دارد که آن نیز در همان منطقه واقع‌شده است. ورودی قلعه به سمت شرق است و در قسمت شمالی آن نیز پنجره‌ای به ابعاد ۱۰۰۸۰۹۰ تعبیه‌شده است.
طول عرض ورودی قلعه کوهزاد ۳/۸۵* ۲۰۵ متر و بلندی طاق «نیز ۲/۷۵ سانتیمتر می‌باشد. طول حصار قلعه نیز ۶۰ متر و عرض آن ۲۴ متر می‌باشد. به نظر می‌رسد که قلعه دارای هشت اتاق بوده است و چشم‌انداز آن نیز به سمت منطقه طرهان و رومشکان را در برمی‌گیرد که کاملاً زیبایی هارا به نمایش درمی‌آورد. این اثر به شماره ۳۷۶۰ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
قلعه کورگان کوهدشت
این دو قلعه بر روی کوه‌های دوشه (دو شاه) ساخته‌شده‌اند. و یکی از جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی کوهدشت و همچنین یکی از جاذبه های گردشگری لرستان نیز به شمار می‌روند. از آثار باقیمانده از قلعه‌ها مشخص‌شده، ظاهراً یکی از قلعه‌ها نسبتاً بزرگ می‌باشد که قسمتی از دیوارهای شمالی آن نیز بر تیغه کوه باقیمانده است. و این قلعه تنها یک درب ورودی دارد که در دیوار جنوبی ساخته‌شده است. در بخش داخلی قلعه سه حوض بسیار بزرگ برای ذخیره آب قرار دارد که گویی برای زمان‌های نبرد و محاصره ساخته‌شده است. قلعه دوم نیز ازلحاظ شکل ظاهری و معماری شبیه به قلعه اولی می‌باشد که در خاور آن نیز ساخته‌شده است. لازم به ذکر است مصالح بکار رفته در ساخت هردو قلعه از سنگ و ملاط است و از دلایل نام‌گذاری آن‌ها به این اسم این بود که درگذشته در هردو قلعه شاه زندگی می‌کرده است.
نقوش صخره‌ای هومیان کوهدشت
غاری در شمال شهرستان کوهدشت و شمال غرب استان لرستان واقع‌شده که احتمالاً مربوط به دوره پارینه‌سنگی می‌باشد. بر روی این غار نقوش صخره‌ای هومیان مشاهده می‌شود که قدمت آن‌ها بین ۹۰۰۰ تا ۲۰۰۰ سال پیش‌بر می‌گردد. در این محوطه پژوهش‌هایی در حال انجام است و در این پژوهش‌ها یک قطعه استخوان به‌عمل‌آمده که به گفته”پروفسور مک بورنی” از دانشگاه کمبریج، مربوط به ۱۴۹ هزار سال پیش می‌باشد.
لازم به ذکر است که این نقوش که نشان از دیرینگی سکونت انسان‌ها در این منطقه رادارند، درون غار نیستند بلکه بر روی چند صخره درون پناهگاه‌های صخره‌ای نقش برسته‌اند. این را هم بگوییم که این نقوش گویی آرزوهای نقاش را به تصویر می‌کشد، تصویر یک لنگر کشتی، تصویر میدان‌های شکار گوزن به‌صورت فردی و جمعی و…. تعداد این نقش‌ها در غار هومیان ۱۰ نقش و در دره میملاس ۱۸ نقش گزارش‌شده که رنگ بیشتر آن‌ها سیاه و زرد است.
پروفسور مک بورنی باستان‌شناس سرشناس دانشگاه کمبریج در سال ۱۳۴۸ طی کاوش و بررسی به کوهدشت و غار هومیان و میرمیلاس سفرکرده است. او در گزارش‌های خود به اهمیت سنگ‌نگاره‌های تازه کشف‌شده می‌پردازد و این نقوش را شبیه به نقش‌های مکشوفه در شرق اسپانیا می‌داند. دو غار هومیان و میرملاس در فهرست موقت آثار جهانی در قالب مجموعه غارهای لرستان به ثبت رسیده‌اند.
مقبره داوود رشید کوهدشت
کوهدشت به‌عنوان یکی از شهرهای استان لرستان می‌باشد که ازنظر آثار تاریخی بسیار غنی می‌باشد اما آن‌طور که باید به گردشگران معرفی نشده است. در قسمت شمال غرب کوهدشت بر روی دامنه کوه مقبره‌ای قرار دارد که به داوود رشید مشهور می‌باشد. برخی از محققان این مقبره را متعلق به دوره اتابکان می‌دانند و برخی نیز بنا بر سبک معماری آرامگاه آن را به دوره اشکانی و ساسانی نسبت می‌دهند. مقبره داوود رشید به شکل مربع است که هر ضلع آن نیز در حدود هفت متر، و ارتفاع گنبدش نیز ۹ متر می‌باشد. مصالح بکار رفته در بنای مقبره سنگ و گچ می‌باشد. این مقبره متعلق به داوود از یاران سلطان اسحاق می‌باشد که در قرن هفتم می‌زیسته است.
معبد سرخ دم لری کوهدشت
این معبد یکی از جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی کوهدشت می‌باشد که در شش کیلومتری شمال غربی کوهدشت و در دامنه کوه چنگری واقع‌شده است. وسعت این محوطه تاریخی در حدود یک هکتار است. و آثار و اشیای تاریخی متعددی ازآنجا کشف‌شده که گفته می‌شود برای دوره‌های تاریخی نخست هزاره یکم قبل از میلاد است. با تحقیق و بررسی‌های به‌عمل‌آمده و کشف اشیا در منطقه سرخ دم لکی توسط کارشناسان، گفته‌شده که این منطقه پایتخت پادشاهی به نام ” آل پی” و “یا الی پی” بوده و به‌صورت مستقل به اداره آنجا می‌پرداخته است.
ازجمله آثار کشف‌شده در منطقه سرخ دم لکی نیز می‌توان به سنگ‌های حجاری‌شده که روی آن نقش شیر بال‌دار و درخت زندگی نقش بسته‌اند نام برد بنا به محل ساخت معبد می‌توان نتیجه گرفته که طوری آن را طراحی و ساخته‌اند که عملکرد تدافعی دارد. کاوش‌های باستان‌شناسی در این محوطه از سال ۱۳۷۷ شروع‌شده و تا اکنون نیز ادامه پیداکرده است.. این محوطه باستانی به شماره ۳۶۳۸ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
پل سی پله کوهدشت
این پل مربوط به دوره ساسانی می‌باشد و در شهرستان چرداول روستای فرخی نوند واقع‌شده است و یکی از جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی استان لرستان و شهرستان کوهدشت می‌باشد. پل سی پله در قسمت‌های تنگ بستر رودخانه سیمره در محلی بنام سی پلا واقع‌شده است. این پل درگذشته در مسیر یکی از راه‌های ارتباطی بین‌النهرین با ایران از مسیر کرمانشاهان، ایلام و لرستان به ایران غربی بوده است. پل سی پله دارای ۴ طاق بوده که هم‌اکنون دو چشمه از آن باقیمانده است. طول پایه‌های پل ۱۷ متر و پهنای آن ۶/۵ متر و اندازه سنگ‌هایی که در پایه پل به‌کاررفته ۱۰۰۶۰۶۰ سانتیمتر و مصالح بکار رفته در آن گچ و سنگ می‌باشد. این اثر در تاریخ ۲۵ اسفند ۱۳۷۹ با شمارهٔ ثبت ۳۵۱۱ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
قلعه زاغه (زاخه) کوهدشت
این قلعه در بخش رومشگان و در شهرستان کوهدشت واقع‌شده است. قلعه زاغه به‌طور کامل از سنگ ساخته‌شده است. و سبک و نوع طاق آن با سایر آثار موجود با آن منطقه متفاوت است. از مصالح بکار رفته در بنای قلعه می‌توان از سنگ‌های حجاری‌شده و قلوه‌سنگ نام برد. دمورگان معتقد است این قلعه یکی از آثار دوره ایلامی است اما معماری بنا تشابه زیادی به معماری دوره ساسانی دارد. بیشتر قسمت‌های قلعه زاغه در زیرخاک مدفون‌شده و احتمالاً در قسمت جنوبی آن درگذشته آتشکده‌ای وجود داشته است. پیشنهاد می‌کنیم به بازدید از این اثر تاریخی برود.
میل خسروآباد (خسروآ) کوهدشت
این بنا در بخش کونانی شهرستان کوهدشت واقع‌شده است و یکی از جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی کوهدشت به شمار می‌رود. میل خسروآباد به نام میل صید صفربگ نیز معروف است. و در قبرستان روستایی به همین نام واقع‌شده است. و نمای ظاهری بنا دارای انحنا بوده و به شکل هرمی ۶ وجهی می‌باشد. بلندای میل خسروآباد در حدود ۶ متر و ۶۰ سانتیمتر و قطر آن نیز به حدود ۲ متر می‌رسد. از مصالح بکار رفته در این میل نیز می‌توان از قلوه‌سنگ و گچ و… نام برد.
قلعه منیژه کوه دشت
این قلعه بر فراز یکی از قلل کوه سرسرخن کوهدشت قرارگرفته است. و یکی از جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی کوهدشت به شمار می‌رود. در این قلعه سکه‌هایی یافت شده‌اند که احتمال می‌رود مربوط به دوران اشکانی می‌باشد. در قسمت شمالی قلعه منیژه آثار چند قلعه مشاهده می‌شود. و در قسمت جنوبی آن نیز آثار یک مخزن بزرگ آب‌دیده می‌شود. طول باروی قلعه بیشتر از صد متر می‌باشد و راه ورودی آن از سمت دره است. قلعه منیژه ازآن‌جهت حائز اهمیت است که بر دره‌های اطراف کاملاً اشراف دارد. و همین امر نیست موجب حیرت گردشگران می‌گردد.
قلعه چنگری کوهدشت
چنگری نام کوهی است که از شمال شرقی کوهدشت شروع می‌شود و تا کنار رود سیمره امتداد می‌یابد. درگذشته بر روی این قله‌های کوه چنگر قلعه‌هایی وجود داشتند که امروز آثاری از آن‌ها باقیمانده است. قلعه چنگری نیز بر روی یکی از این قله‌ها که مشرف‌به دشت کوه دشت می‌باشد ساخته‌شده است. این قلعه درگذشته به دو بخش تقسیم می‌شد که هر بخش آن چند اتاق در اندازه‌های مختلف داشت. اما متأسفانه امروزه فقط قسمت دیوارهای شمالی آن باقیمانده است.
گنبد ابوالوفا کوهدشت
این مقبره در ۲۵ کیلومتری غرب کوهدشت و بر دامنه کوهی به نام بره کاظم واقع‌شده است. و یکی از جاذبه های مذهبی شهرستان کوهدشت به شمار می‌رود. این مقبره مدفن سید ابوالوفا یکی از هفت‌نفری است که جز دسته دوم پیشوایان اهل حق و از یاران برجسته سلطان اسحاق بوده‌اند. و رهبری این فرقه نیز توسط ابوالوفا که در اواخر سده هفتم می‌زیسته بوده است. نسبت ابوالوفا به حضرت امام موسی کاظم (ع) می‌رسد. افرادی که در پیرامون این مقبره سکونت دارند پیرو اهل حق هستند.
