نورآباد یکی از شهرهای شمال غربی استان لرستان است و مرکز آن نیز شهرستان دلفان می‌باشد که آب و هوایی سرد و کوهستانی دارد. نورآباد جاذبه‌های طبیعی زیادی برای گردشگران دارد، که در این مقاله به معرفی آن‌ها پرداخته اییم. مردمان دلفان به زبان لکی که یکی از زبان‌های باستانی (هندواروپایی) است صحبت می‌کنند. و جمعیتی بالغ‌بر ۴۲۰ هزار نفر نیز در این شهر زندگی می‌کنند. در ادامه جاذبه‌های طبیعی نورآباد- کوهدشت را به شما عزیزان معرفی خواهیم کرد.
آبشار غسلگه نورآباد
این آبشار در موقعیت جغرافیایی E4754 N3358 و ۱۵ کیلومتری جنوب نورآباد واقع‌شده است و یکی از جاذبه های گردشگری لرستان نیز محسوب می‌شود. آبشار غسلگه در گویش محلی به آبشار خسلگه نیز معروف است. طبیعت بکر منطقه نورآباد بسیار کهن و زیباست و گویی با آداب و سنن هزاران ساله درهم‌آمیخته است. در این منطقه آثاری مربوط به دوره نوسنگی یافت شده که نمایانگر مراسم‌هایی برای بارش باران و جشن‌های دیگر درگذشته می‌باشد. حوضچه این آبشار مساحتی در حدود ۲۵ مترمربع را دارا می‌باشد.
و چشمه‌ای در کنار حوضچه واقع است که تقریباً در تمامی فصول آب دارد. متأسفانه اخیراً به دلیل حفاری‌های غیرمجاز، منظره طبیعی این منطقه تغییر پیداکرده است. منطقه آبشار غسلگه درگذشته یک مکان مقدس برای فرقه اهل حق محسوب می‌شده است. و در نزدیکی آبشار نیز مقبره یکی از رهبران این فرقه که معروف به حسن گاویار می‌باشد قرارگرفته است. این محدوده از دیدگاه باستان شناسان بسیار موردتوجه می‌باشد. و طبیعت آن با آداب و سنن هزاران ساله درهم‌آمیخته است. آبشار غسلگه یکی از آبشارهای زیبا و با طراوت منطقه است، که هرساله و به‌خصوص بهار گردشگران زیادی را به‌سوی خود جلب می‌کند. دسترسی به آبشار غسلگه باوجود یک مسیر آسفالت از روستای دیماندول تا آبشار غسلگه میسر می‌باشد.
روستای سرمرنگ نورآباد
این روستا از توابع بخش مرکزی شهرستان دلفان است و یکی از روستاهای نمونه گردشگری و جاذبه طبیعی استان لرستان می‌باشد. روستای سرمرنگ در دهستان میریگ جنوبی قرار دارد و بر اساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۸۵ جمعیت آن ۲۰۲ نفر بوده است. مردمان این روستا بیشتر به کشاورزی و دامداری اشتغال دارند. و به دلیل طبیعت زیبا و بکر، آبشار سوله، تپه باستانی، درختان کهن‌سال و نحوه معماری خاص بسیار موردتوجه است و به‌عنوان روستای گردشگری نمونه انتخاب‌شده است. قدمت برخی واحدهای مسکونی روستای سرمرنگ به یک قرن می‌رسد. واحدهای مسکونی روستا شکل معماری خاص خود رادارند و به‌صورت طبقاتی ساخته‌شده‌اند. همین امر سبب زیبایی خاص روستا نیز شده است.
راه باستانی تنگ گاو شمار دلفان
راه باستانی تنگ گاو شمار، در شهرستان دلفان و روستای میریگ جنوبی واقع‌شده است. و یکی از جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی شهرستان نورآباد محسوب می‌شود. این راه نمایانگر پیشینه کهن و درخشان ایرانیان در زمان‌های مختلف برای ساخت راه و جاده می‌باشد. و درگذشته یکی از محورهای ارتباطی باستانی ایران و بخشی از راه معروف بین همدان و شوش بوده است. این راه برای هخامنشیان بسیار مهم بود چراکه ارتباط دو پایتخت زمستانی و تابستانی آن‌ها را میسر می‌کرد.
راه باستانی تنگ گاو شمار از طریق دره گنج‌نامه همدان شروع می‌شود و با گذشتن از دشت تویسرکان- نهاوند و دلفان و از طریق تنگ گاو شمار به کوهدشت-پلدختر و سرانجام به دشت خوزستان می‌رسد.
ویژگی های راه باستانی تنگ گاو شمار
راه باستانی تنگ گاو شمار با استفاده از قلوه‌سنگ‌های رودخانه‌ای، ملاط، گچ و آهک و سنگ‌های پاکتراش تیره ساخته‌شده است. اما براثر گذشت زمان و قرارگیری در معرض سیلاب مقداری از طول این راه تخریب‌شده است. بر اساس شواهد موجود، درگذشته طول این راه در حدود ۶۰۰۰ متر بوده که اکنون ۴۰۰ متر آن باقی است. و عرض آن نیز بین ۴ تا ۷ متر می‌باشد که با توجه به موقعیت تنگه تغییر کرده است. آغاز راه‌سازی ایران در زمان هخامنشیان صورت گرفته و در طول تاریخ ساخت پل و راه‌سازی نشانه شکوفایی تمدن‌ها محسوب می‌شده است.
و ارتباطات فرهنگی و نظامی و تجاری بین اقوام مختلف بعد از ساخت شدن راه‌ها و امکان تردد میسر شده است. درگذشته هدف اصلی از ساخت‌وساز راه‌ها بیشتر به خاطر اهداف نظامی، جنگ، دفاع و لشکرکشی بوده است. استان لرستان نیز به دلیل پیشینه کهن و موقعیت خود و قرارگیری در مسیر هگمتانه و شوش و ارتباط با بین‌النهرین همواره در طول تاریخ به‌عنوان یکی از مهم‌ترین گذرگاه‌های شمال به جنوب مطرح بوده است. و در دوره‌های هخامنشی و ساسانی و اسلامی اهمیت خاصی داشته است. گاو شمار از دو کلمه گاو و شمار تشکیل‌شده است و بر اساس روایات درگذشته به علت عبور تک‌تک گاوها از تنگ این نام را بر آن نهادند.
تپه سیکوند نورآباد
این تپه باستانی در روستای سیکوند، در شهرستان دلفان واقع است و یکی از جاذبه‌های طبیعی نورآباد محسوب می‌شود. در روستای سیکوند خانه‌ها را به‌صورت مارپیچی روی تپه سیکوند می‌ساختند اما اخیراً براثر حفاری و اکتشافات باستان شناسان این روستا خالی از سکنه شد. برخی تپه سیکوند را بقایای دژ سیکی ووتیش که نام آن در کتیبه بیستون نیز آمده نسبت می‌دهند. دلفان قدمتی به بلندای تاریخ دارد و گفته می‌شود تمدن مفرغ از این دیار ظهور کرده و به‌کل عالم گسترش پیداکرده است. بنابر اعلام سازمان میراث فرهنگی و گردشگری تعدادی زیادی تپه باستانی در شهرستان دلفان شناسایی‌شده و همین امر موجب تمدنی به قدمت چند هزارساله در این دیار شده است. تپه باستانی سیکوند در تاریخ ۲۵ اسفند ۱۳۷۹ با شماره ثبت ۳۰۵۲ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
آبشار سوله نورآباد
این آبشار به‌عنوان یکی از جاذبه‌های طبیعی شهرستان نورآباد محسوب شده و در دامنه مهراب کوه قرارگرفته است. برای رفتن به این آبشار باید از روستاهای نظیر فرهاد آباد، معصوم‌آباد، چراغ‌آباد، یوسف‌آباد، دم باغ، رضاآباد، عزیز کشته، گردکانه و سرمرنگ گذشته و پس از چند کیلومتر راهپیمایی به سمت کوه به آبشار سوله می‌رسیم. ارتفاع این آبشار بین ۱۶۱۰ تا ۱۶۲۰ متر از سطح دریا قرار دارد. و به‌صورت پلکانی از شکاف‌هایی که در دره وجود دارد از کوه سرازیر می‌شود. پوشش گیاهان جنگلی در اطراف آبشار سوله مشاهده می‌شود که ازجمله آن‌ها می‌توان از بلوط، گلابی، مو و زالزالک و… نام برد. با توجه به ویژگی‌های ژئوتوریستی، اکو توریستی و فرهنگ بومی و وجود آثار فرهنگی و تاریخی منطقه، این آبشار به صنعت گردشگری منطقه بسیار کمک کرده است.
آبشار قمش نورآباد
این آبشار در کوه ماده گودال و روستای قمش قرار دارد. روستای قمش یکی از بزرگ‌ترین و پرجمعیت‌ترین روستا و توابع بخش کاکاوند شهرستان دلفان است که در ۳۵ کیلومتری جنوب غربی دلفان نیز واقع‌شده است. آبشار قمش همچنین یکی از جاذبه‌های طبیعی نورآباد نیز محسوب می‌شود. در این روستا آثار تاریخی و باستانی بسیاری کشف‌شده‌اند، و این حکایت از قدمت این روستا دارد. ازنظر پوشش گیاهی نیز این منطقه بسیار غنی و کم‌نظیر است. اگر قصد بازدید از این آبشار رادارید اصلاً نگران را نباشید زیرا که مسیر دسترسی این آبشار کاملاً آسفالت است.
جاذبه‌های طبیعی کوهدشت
کوهدشت در شمال غربی استان لرستان قرار دارد و دارای آب‌وهوای معتدل و کوهستانی، با تابستانی گرم می‌باشد. در این شهر مردم بیشتر به کشاورزی و دامداری اشتغال دارند و زبان اکثریت نیز زبان لری و لکی می‌باشد. بر اساس بررسی‌ها و شواهد موجود آغاز زندگی در این منطقه به ۱۲ هزار سال پیش می‌رسد. و درگذشته زندگی مردمان کوهدشت به‌صورت عشایری بوده و باگذشت زمان به زندگی شهری تغیر پیداکرده است. در ادامه به معرفی جاذبه‌های طبیعی کوه دشت خواهیم پرداخت.
تنگه شیرز کوهدشت
این تنگه زیبا و دیدنی یکی از جاذبه‌های طبیعی شهرستان کوهدشت می‌باشد و فاصله آن تا کوهدشت ۵۰ کیلومتر است. بین استان‌های لرستان، کرمانشاه، و ایلام قرار دارد. و یکی از منحصربه فرد ترین جاذبه های گردشگری لرستان به شمار می رود. تنگه شیرز طولی به‌اندازه ۵ کیلومتر را شامل می‌شود. و در بین صخره های دیواری که ارتفاع آن‌ها ۱۵۰ تا ۲۰۰ متر می‌باشد قرارگرفته است. شیب این دیوارها در حدود ۱۰ متر است که به دلیل فرسایش شکل‌های متفاوت و عجیبی پیداکرده‌اند. رودخانه‌ای بنام سیمره که از کنار تنگه شیرز می‌گذرد، باعث طراوات و سرسبزی بیشتری در این منطقه گشته است. در طول تنگه پر از درختان جنگلی، چشمه‌های جاری، آبشار و میوه‌های وحشی می‌باشد که شما می‌توانید با رفتن به آنجا از زیبایی‌ها و طراوت آن‌ها استفاده کنید.
غار میر ملاس کوهدشت
این غار در کوه سرسرخین و در ۱۵ کیلومتری شهرستان کوهدشت و در استان لرستان قرارگرفته است. غار میر ملاس بیشتر به سبب آثار باقیمانده از گذشتگان که به‌صورت نقوش و نگاره روی دیواره‌های غار باقیمانده، شناخته می‌شود. این تصاویر بیشتر مربوط به انسان و حیوان، شکار، رزم و همچنین حیواناتی نظیر گوزن، گاو، سگ، روباه و اسب، سوار روی اسب در حال تیراندازی و نبرد که بارنگ قرمز و سیاه بر دیوارهای غار نقش بسته است.
درجاهایی از غار میرملاس در نگاره‌های سنگی، شکل صورت‌هایی در اندازه‌های ۱۰ تا ۳۰ سانتی‌متر که به‌صورت نیمرخ می‌باشد نقاشی شده‌اند که بسیار جالب و دیدنی است. کارشناسان سازمان میراث فرهنگی و گردشگری تاریخ این سنگ‌نگاره‌ها را به ۱۲ هزار سال پیش نسبت می‌دهند. اما متأسفانه این میراث ۱۲ هزارساله در دست نابودی و نیستی می‌باشد و برخی از عوامل آن به‌سختی قابل‌مشاهده است و امید است که در آینده از این نگاره‌های کم‌نظیر مراقبت ویژه به عمل آید. لازم به ذکر است این نقوش و نگاره‌های غار میلاس در ردیف نقوش غارهای کرکس و لاسکو در فرانسه برابری می‌کنند.
غار عالی آباد کوهدشت
این غار در منطقه کوهدشت واقع‌شده است. و بر اساس شواهد و بررسی‌های صورت گرفته، گفته می‌شود که یکی از محل‌های سکونت انسان‌های پیش‌ازتاریخ بوده است. و لازم به ذکر است عمق غار عالی آباد تا ۴۲۰ متر ادامه دارد. غار عالی آباد یکی از جاذبه‌های طبیعی کوهدشت بشمار می‌رود برای بازدید به این غار حتماً وسایل کوهنوردی و مجهز همراه خود داشته باشید.
پارک جنگلی بلوران کوهدشت
این پارک جنگلی در دهستان بلوران و بخش درب گنبد واقع‌شده است. پارک جنگلی بلوران یکی از جاذبه‌های طبیعی و زیبای مناطق استان لرستان محسوب می‌شود. این پارک جنگلی به دلیل بکر بودن، پوشش مناسب جنگلی و آب‌وهوای مناسب و مطلوب مکان بسیار خوبی برای استراحت و تفریح مردم واقع‌شده است. در روزه‌های تعطیل و ایام دیگر مردم اطراف و گردشگران برای تفریح به آنجا می‌آیند و از طبیعت بکر و به‌یادماندنی آنجا لذت می‌برند. اگر قصد رفتن به پارک جنگلی بلوران رادارید، باید بگوییم که این پارک در جاده کوهدشت- اسلام‌آباد غرب قرارگرفته است.
غار بتخانه کوهدشت
این غار در ۱۸ کیلومتری جنوب شرقی کوهدشت و در کوه دمچر قرار دارد. و یکی از جاذبه‌های طبیعی کوهدشت و استان لرستان به شمار می‌رود. قسمت‌های ورودی غار به دلیل طبیعی بسته‌شده است و قسمت کمی برای ورود باقیمانده است و برای ورود به غار باید به‌صورت خزیده وارد شوید. غار بتخانه دارای دو قسمت شمالی و جنوبی می‌باشد که قسمت شمالی آن وسیع‌تر است. طول غار ۲۰۰ متر و پهنای آن به ۲۰ متر می‌رسد. ارتفاع سقف غار نزدیک به ۲۰ متر است و دیواره‌های آن به علت نفوذ آب از لایه‌های آهکی، به رنگ سفید در آمده است. در طی بررسی و آثار باقیمانده در غار مانند سنگ چخماق و سفال‌های شکسته و منقوش گفته شده که غار بتخانه درگذشته محل زندگی انسان‌های اولیه بوده است. این غار به دلیل اشکال زیبای استالاگمیتهای متعدد که ارتفاعشان به ۵۰ متر نیز می‌رسد نام آن را غار بتخانه نامیده‌اند.
سد هاله کوهدشت
این سد در نزدیکی روستای هفت‌چشمه در جنوب شهرستان کوهدشت و استان لرستان قرار دارد. و یکی از جاذبه‌های طبیعی استان لرستان نیز به شمار می‌رود. و از علل نام‌گذاری این سد می‌توان از وجود تنگه‌ای به نام هاله در این منطقه نام برد. سد مخزنی هاله سدی خاکی است و با نگه‌داشتن آب در پشت خود به آن منطقه طراوت بخشیده است. سد هاله امروزه به سبب چشم‌اندازهای طبیعی بی‌نظیر خود و قرارگیری در دل کوه‌های زاگرس، جز یکی از محبوب‌ترین دیدنی‌های کوهدشت واقع‌شده است.این سد با قرارگیری در این منطقه موجب ذخیره‌سازی آب‌های روان، موجب رویش پوشش گیاهی در اطراف خود شده است و همین امر نیز موجب آن گشته که گردشگران از آن دیدن کنند و در کنار آن اتراق کنند.
ازجمله قابلیت‌های گردشگری در سد هال عبارتنداز:
ماهیگیری، راه‌اندازی رمپ قایق‌سواری، شنا، اسکی روی آب، کایاک سواری در آب، جت اسکی، اسکی روی آب
با چتر، پرواز با چتر، چتر با قایق موتوری، پینت بال، بالن‌سواری اسب‌سواری، موتورسواری، پیاده‌روی در طبیعت و…
