نمین منطقه‌ای است کوهستانی واقع در حاشیه غربی دریای خزربا آب‌وهوای معتدل، بطوریکه زمستان‌های سرد و تابستان‌های ملایم دارد. در طول فصل بهار هوای نمین بسیار لطیف و معطر است تمام کوهپایه‌ها و ارتفاعات نمین پوشیده از گیاهان علفی و دارویی و انواع گل‌های وحشی و زیبا است. نمین دارای گردشگاه‌های طبیعی و بسیار زیبایی برای عموم است. در این مقاله جاذبه‌های طبیعی نمین – بیله سوار را معرفی خواهیم کرد.
جنگل فندقلو نمین
این جنگل یکی از مکان‌های گردشگری در اردبیل است که نه‌تنها مسافران بلکه خود مردم این ناحیه هم زیاد به آن سر می‌زنند. درواقع مردم اردبیل در روزهای آخر هفته برای گذراندن اوقات فراغت به جنگل فندقلو می‌روند البته قسمت وسیعی از این ناحیه شامل دشت می‌شود. در بهار گل‌هایی که در دشت هستند شکوفا می‌شوند و زیبایی این منطقه دوچندان می‌گردد. بقیه ناحیه شامل جنگلی است که در آن درختانی مانند گیلدیگ و فندق می‌رویند.
چند سال پیش بود که تعدادی مارال در این جنگل رها شدند و هم‌اکنون به تعداد یازده رأس در این جنگل زندگی می‌کنند. در همان سال‌ها بود که این جنگل در فهرست یونسکو به ثبت رسید این جنگل فقط یک طبیعت دست‌نخورده نیست بلکه می‌توانید تفریحات مختلفی را در این منطقه انجام دهید. برای مثال در پیست چمن فندقلو اردبیل امکان اسکی برای شما فراهم‌شده است یا می‌توانید برای شنا به آبگرم مشه سویی بروید.
قدمت جنگل فندقلو
این جنگل قسمتی از جنگل‌های هیرکانی است. جنگل موردنظر از سمت شهر نمین آغازشده و تا گیلداغ ادامه دارد. به نظر می‌رسد که این جنگل در سال‌های بسیار دور شکل‌گرفته است. قدمت این جنگل‌ها به زمانی در حدود ۵۰ میلیون سال پیش باز می گرد. پس می‌توانید متوجه شوید که جنگل‌های هیرکانی بسیار برای محیط‌زیست اهمیت دارند.در زمان‌های بسیار دور عصر یخبندان صورت می‌گیرد و بخش‌های زیادی از طبیعت از بین می‌رود، حال تصور کنید که این جنگل موفق شده این دوره را پشت سرخود بگذارد.
آبشار شورشورنه نمین
آبشار شورشورنه نمین در استان اردبیل واقع است. در مسیر جاده زیبای آستارا به اردبیل و بعد از عبور از گردنه باصفای حیران، در ۱۰ کیلومتری شمال شهرستان نمین، منطقه‌ای بسیار زیبا واقع‌شده که به عنبران محله معروف است و به دو قسمت سفلا و علیا تقسیم‌بندی می‌شود. آبشار شورشورنه در عنبران علیا و در بالای این منطقه واقع‌شده است و زیبایی فوق‌العاده‌ای دارد. آب این آبشار از صخره‌ای بلند سرازیر می‌شود و مابین صخره و آب آبشار نیز غاری است که می‌توان در آن استراحت کرد.
زیبایی و شکوه این آبشار شما را به شگفتی وا‌می‌دارد. منطقه ایران رود (آینه رود) منطقه‌ای سرسبز با کوه‌های بلند و درختان پربار میوه است که در نوار مرزی ایران و آذربایجان واقع‌شده از دیگر جاذبه‌های طبیعی این منطقه می‌توان از گسنپیمی (در مسیر آبشار)، پامرگ، مردسقی و چشمه نیاز (نیاز حوتی) نیز نام برد که آبی بسیار گوارا دارد.
جنگل مشه نمین
جنگل مشه در ۲۵ کیلومتری اردبیل و ۱۰ کیلومتری نمین واقع‌شده است. این جنگل یکی از پرجاذبه‌ترین مناطق گردشگری این شهر محسوب می‌شود. برای رسیدن به این جنگل می‌توانید از شهر نمین گذر کنید.جنگل مشه دارای آب‌وهوای معتدل و خنک در تابستان است. در این جنگل محدوده‌ای برای تفریح گردشگران وجود دارد که امکانات رفاهی آن تأمین‌شده است.
امکانات تفریحی این جنگل
استخر آب گرم
پیست اسکی
کلبه‌های چوبی
امکانات رفاهی و گردشگری آماده‌شده برای گردشگران در این جنگل به همت مردی به نام عمو فرج می‌باشد. جنگل مشه اردبیل جنگلی سرسبز و خرم است و داخل آن چشمه آبگرم مشه سویی با املاح معدنی بسیار وجود دارد. چشمه مشه سویی یکی از بهترین و موردعلاقه‌ترین جاذبه گردشگری در این جنگل می‌باشد که هرساله گردشگران بسیاری از خارج و داخل کشور را به‌سوی این جنگل می‌کشاند، زیرا آبتنی در آن خواص درمانی بسیاری دارد. این جنگل یکی از تفرجگاه‌های بسیار لذت‌بخش برای ساکنین این منطقه محسوب می‌شود.
دریاچه سوها نمین
دریاچه سوها که در ۳۵ کیلومتری شرق اردبیل قرار دارد، دریاچه سوها که درواقع آبگیری نه‌چندان بزرگ محسوب می‌شود، محل تأمین آب روستایی به همین نام است که در چهار کیلومتری دریاچه قرار دارد. این آبگیر به‌واسطه جمع شدن آب پشت سد کوچکی به وجود آمده که جهت بهره‌برداری از آب‌های جاری منطقه احداث‌شده است. عمق این دریاچه که در زبان مردم محلی به «سوا» نیز معروف است، در مناطق میانی به ۶ متر نیز می‌رسد. پهنای دریاچه سوها به نیم کیلومتر و طول آن به ۱٫۵ کیلومتر می‌رسد و اطراف آن، محل رویش گل‌های بابونه وحشی است.
روستای سوها در دهستان «ویلکیج» با ۳۵۰ خانوار، روستایی خوش آب‌وهوا در مجاورت جنگل‌های فندقلو است. نام این روستا به معنی «آب‌ها» است و وجه‌تسمیه آن را می‌توان دریاچه پرشکوه و چشمه‌سارهای منطقه دانست.سوها را که در فاصله ۶۲۵ کیلومتری پایتخت قرارگرفته است، سرآغاز جنگل‌های افسانه‌ای گیلان می‌دانند و آن‌گونه به نظر می‌رسد که دروازه ورود به بهشت، در این روستا قرار دارد.
روستای عنبران نمین
در بخش عنبران از توابع شهرستان نمین ۳۵۰ خانوار با جمعیتی نزدیک به ۹۵۰ نفر در دل کوه‌های بلند زندگی می‌کنند. این روستا که زمانی ناشناخته بود نه‌تنها از آثار تاریخی متعددی برخوردار است، بلکه معماری پله کانی آن موجب شده تا به‌مرورزمان توجه گردشگران و مسافران به این روستا جلب شود تا جایی که در سال‌های اخیر نیز به همت دستگاه‌های اجرایی به‌ویژه بنیاد مسکن و میراث فرهنگی، روستا حال و هوای دیگری یافته و بارونق اقامتگاه‌های بوم گردی این روستا به مقصد سفر تبدیل‌شده است. روستای عنبران علیا باوجود برخی ساخت‌وسازهای جدید همچنان بافت سنتی خود را حفظ کرده است. درعین‌حال ساخت‌وسازهای جدید نیز مغایر با بافت سنتی روستا نیست و معماری پله کانی، سبک ساخت‌وساز روستای هدف گردشگری ماسوله را تداعی می‌کند.
دلمن های نمین
‘میز سنگ یا دُلمِن’، گونه‌ای از سنگ افراشت های دوران باستان است که شامل تخته‌سنگ مسطحی بود که بدون استفاده از ملاط روی چند سنگ راست قرار داده می‌شد، تخته‌سنگ مسطح به‌منزله سقف میز سنگ به کار می‌رفته است.دلمن ها به‌عنوان گور برای دفن مردگان ساخته می‌شد و یکی از بناهای شاخص دوران نوسنگی به شمار می‌آید، این گورها را غالباً درشیب تپه‌ها می‌ساختند یا با خاک روی آن را می‌پوشاندند.
میز سنگ‌ها بازمانده‌های گورهای دالانی هستند که باران، خاک روی آن‌ها را شسته است. این میز سنگ‌ها دالانی دارد که تخته‌سنگ‌های بزرگ منتهی به محفظه‌ای دایره‌ای شکل و بیشتر اوقات دارای طاقی جلوآمده است که در حکم دیوارهایش هستند و در آن هر یک از چند حلقه سنگی از پشت ردیف زیرین به درون کشیده می‌شود تا آنکه حلقه‌ها از بالا مسدود می‌شوند.میز سنگ‌ها، در ایران، کره، سوریه، اردن و اسرائیل یافت می‌شوند و به ۲ گروه بزرگ و کوچک تقسیم می‌شوند که دسته بزرگ مسکن اولیه شبیه به غار است و دسته کوچک به‌عنوان مقبره استفاده می‌شده است.
این نوع معماری در فصول گرم فضای خنکی را ایجاد می‌کرد و برای بهبود هوا در فصول سرد، سنگ‌چین دیگری به شعاع تقریبی هشت متر دور اتاقک اول چیده می‌شد تا خاک‌ریز روی سقف را از پراکنده شدن حفظ کند.گورهای میز سنگی بیشتر از دوران پیش‌ازتاریخ و دوره تاریخی شمال ایران در نواحی مشکین‌شهر، نمین، آستارا و تالش (لیگون) ناحیه دیلمان بر پا مانده است.
جاده حیران نمین
گردنه حیران در مسیر آستارا به نمین اردبیل قرارگرفته. فاصله این جاده تا اردبیل ۴۵ دقیقه است. در حقیقت حیران، اسم روستایی است در آستارا که از سه روستای حیران سفلا، حیران وسطی و حیران علیا تشکیل‌شده و همه این‌ها در منتهی‌الیه استان گیلان قرار دارند، قسمتی که با استان اردبیل هم‌جوار است. اسمش هم شاید به دلیل منظره‌های دیوانه کننده‌اش باشد.
منطقه حیران از یکسو مشرف‌به کوه‌هایی است پوشیده از جنگل‌های انبوه و از سوی دیگر مشرف‌به دره‌ای که به خاطر وجود مه همیشگی گردنه، آدم فکر می‌کند خیلی عمیق است، درصورتی‌که نه خود این منطقه عمق زیادی دارد و نه دره‌اش.ارتفاع بلندترین نقطه از سطح دریا حدود ۱۵۰۰ متر است و علت اصلی مه تقریباً دائمی گردنه حیران هم رطوبت دریای خزر است، نه ارتفاع زیاد این گردنه. پایین دره، رود آستارا چای می‌گذرد، همان رودی که مرز بین گیلان و آذربایجان است.
ویژگی های گردنه حیران
گردنه، ۳۵ کیلومتر طول دارد که خودش هم مثل اسمش آدم را حیران می‌کند، می‌شود بعضی جاها نگه داشت، کمی هوای تازه و فوق خنک خورد و از دکه‌های کنار جاده، چای و آش دوغ خرید یا عسل که اینجا فراوان است و سوغات ارزشمندی هم محسوب می‌شود. رستوران‌های کنار جاده کباب یا دل و جگر خوبی هم دارند. یکی از این رستوران‌ها، رستوران گلستان است که کباب ششلیک‌های خیلی خوشمزه‌ای دارد. این رستوران کمی پایین‌تر از تله‌کابین حیران قرارگرفته است.
این منطقه در هر فصلی قشنگی‌های خاص خودش را دارد. ولی بهترین فصل سفر از اواسط اردیبهشت تا اواخر شهریور است. البته این هم باز بستگی به دمای هوا و خوش‌شانسی شما دارد. چون مثلاً ممکن است در تیرماه به این منطقه سفر کنید و برای برگشتن و نجات از رطوبت و دم هوا لحظه‌شماری کنید.
گردنه حیران در پاییز
در پاییز درخت‌های این منطقه به رنگ‌های مختلف درمی‌آیند. در زمستان به دلیل وجود مه زیاد و بارش سنگین برف، گردنه حیران بسته می‌شود. دمای هوای زمستان‌ها گاهی در این نقطه به منفی ۲۳ درجه هم می‌رسد. عجیب و باورنکردنی سرد.خود گردنه مهم‌ترین جاذبه اینجاست. گردنه‌ای که پوشیده از مه است، در یک‌طرفش می‌شود جنگل‌های پارک ملی هیرکان، متعلق به کشور آذربایجان را دید و در طرف دیگرش کم‌کم مراتع هم پدیدار می‌شوند و گاو و گوسفندهایی که بین علف‌ها و کلبه‌ها در حال چرائند، درست مثل یک تابلو نقاشی.
روستاهای این منطقه یکی از جاذبه‌هاست. در ۳۰ کیلومتری آستارا روستای حیران قرارگرفته، روستایی که در کل ۷۰ نفر جمعیت دارد و کلش ۲۲۰۰۰ هکتار است. آب‌وهوای ییلاقی اینجا بهترین مآمن برای فرار از گرمای هواست. درگذشته‌ها دور و زمان ساسانی، خان‌های آستارا در این روستا ییلاق می‌کردند.
در کیلومتر ۱۸ جاده آستارا-اردبیل، روستای مِشِند قرارگرفته. مش در زبان تالشی به معنی زنبور است و مشند یعنی جایگاه زنبور. این روستا نیز طبیعت شگفت‌انگیزی دارد. روستای کشفی در فاصله ۱۵ کیلومتری آستارا واقع‌شده، هم آرام است و هم خوش آب‌وهوا. کوهپایه‌های این منطقه برای کوهنوردی مناسب است.
جاذبه‌های طبیعی بیله سوار
شهرستان بیله سوار در دشت مغان، در شمال غربی ایران و در شمال شرقی استان اردبیل واقع‌شده است، این شهرستان از قسمت شرق، شمال شرقی و جنوب شرقی با خاک جمهوری آذربایجان همسایه بوده و حدوداً ۶۸ کیلومتر مرز مشترک دارد. موقعیت جغرافیایی دشت مغان در سطح زمین به طول جغرافیایی ۳۰/۴۷ الی ۱۵/۴۸ درجه و به عرض جغرافیایی ۱۰/۳۹ الی ۴۰/۳۹ درجه می‌باشد. مرکز این شهرستان شهر بیله سوار و آب‌وهوای آن در تابستان گرم و در سایر فصول معتدل است. به علت نزدیکی به دریای خزر و ارتفاع کم، در ردیف مناطق نیمه مرطوب به‌حساب می‌آید. به دلیل شدت گرما در تابستان عشایر این شهرستان به‌سوی ییلاق‌های کوهستانی سبلان و ارسباران کوچ می‌کنند. بیله سوار در سرزمین جلگه‌ای و هموار بناشده است. در ادامه به معرفی جاذبه‌های طبیعی بیله سوار می‌پردازیم.
بالهارود یا بلغارچای بیله سوار
بالهارود و یا در لفظ عامیانه بلغارچای رود مرزی بین ایران و جمهوری آذربایجان است. این رودخانه که طول آن ۱۶۸ کیلومتر است، از کوه‌های اوجارود و ارتفاعات شرقی کوه‌های بزرند سرچشمه می‌گیرد. بالهارود در شرق شهرستان مغان جاری است و این منطقه را از شهرستان یاردیملی و جلیل‌آباد جمهوری آذربایجان جدا می‌کند.
این رود از پیوند چندین رود فصلی ازجمله سالالا چای، گرمی چای، شوون چای، آزادلو و شاخه‌های مرزی آن تشکیل‌شده است که این رودها از ارتفاعات اطراف شهرستان سرچشمه می‌گیرند. کناره‌های مرزی این رودخانه که نوار مرزی بخش موران نامیده می‌شود، علاوه بر رونق بخشیدن به مزارع کشاورزی و باغداری، تفرجگاه مردم منطقه مغان است.
تالاب شور گول بیله سوار
تاین تالاب در ۳ کیلومتری جنوب غربی شهرستان بیله سوار مغان قرار دارد و در بهار، زیستگاه پرندگان مهاجر است. تالاب شور گولوی موغان یکی از جاذبه‌های طبیعی ناشناخته این منطقه است که به‌خصوص در فصل بهار و تابستان افراد زیادی را جهت تفریح به سمت خود می‌کشد.
همچنین در فصل بهار به دلیل فراهم بودن شرایط زیستگاه پرندگان مهاجر، پذیرای این مهمانان دوست‌داشتنی است. از این پرندگان می‌توان به غاز خاکستری، چنگر و اردک مرمری اشاره کرد. تالاب شور گل گستره‌ای شمال غربی به جنوب شرقی دارد و طول آن حدود یک کیلومتر و عرض آن ۵۰۰ متر است. ارتفاع تالاب از سطح دریا ۱۳۴۰ متر و از طریق جاده ارتباطی اردبیل به منطقه مغان قابل‌دسترسی است.
ویژگی‌های تالاب شور گل
این تالاب توانایی زیادی در جذب انواع پرندگان مهاجر و جوجه آور را داشته و همچنین با موقعیت آن در جذب اکو توریسم نیز قابلیت‌های زیادی دارد.
کوه‌های خروسلو بیله سوار
ارتفاع دشت مغان از سطح دریا از ۲۴ الی ۱۴۵ متر و در جنوب از ۲۰۰ الی ۵۰۰ متر بالاتر از سطح دریا قرار دارد. ارتفاع این شهر از سطح دریا ۹۰ متر است، بیشترین میزان بارندگی در ماه‌های فروردین، اردیبهشت و خرداد است، متوسط بارندگی در فصل زمستان برابر با ۲۸ میلی‌متر بوده و ۵/۳ درصد مجموع بارندگی سالانه را تشکیل می‌دهد. متوسط سالانه بارندگی بین ۲۵۰ الی ۳۵۰ میلی‌متر می‌باشدریزش برف کم و غالباٌ سبک و کوتاه‌مدت بوده و ندرتاٌ برفی سنگین می‌بارد.
متوسط درجه حرارت سالیانه، حدود ۱۴ درجه سانتی‌گراد و حداقل آن ۹ درجه و حداکثرش در تابستان بالغ‌بر ۴۰ درجه سانتی‌گراد نیز رسیده است. موقعیت جغرافیایی دشت مغان در سطح زمین به طول جغرافیایی ۳۰/۴۷ الی ۱۵/۴۸ درجه و به عرض جغرافیایی ۱۰/۳۹ الی ۴۰/۳۹ درجه می‌باشد. ازنظر باد دو نوع باد عمده می‌وزد: یکی بادهای شرقی که به زبان محلی به آن مه یلی گویند که از طرف شرق استان در تمام فصول می‌وزد و. بادی سرد و مرطوب بوده که غالباٌ در فصول گرم موجب ریزش باران و در فصول سرد موجب ریزش برف می‌شود.