شهرستان پلدختر در نزدیکی استان خوزستان قرار دارد. و به همین دلیل نیز آب‌وهوای آن گرم است و حتی در برخی اوقات دمای هوای آن به ۴۵ درجه سانتی‌گراد نیز می‌رسد. در زمستان نیز هوای پلدختر معتدل و نسبتاً پرباران می‌باشد. این شهرستان در منطقه بادامک دارای پوشش گیاهی جنگلی و در ارتفاعات دارای پوشش مرتعی است. در شهر پلدختر تالاب‌هایی وجود دارند که در آن‌ها انواع گیاهانی همچون: سرخس آبزی، خارشتر، شقایق، جلبک سبز، شبدر، یونجه، پونه رشد می‌کنند. با شروع فصل پاییز در این تالاب‌ها هرساله پرندگان مهاجری ازجمله لک‌لک، حواصیل، اگرت، غاز خاکستری، خوتکا به آنجا می‌آیند. در این مقاله جاذبه‌های طبیعی پلدختر را معرفی خواهیم کرد.
غار کلماکره پلدختر
استان لرستان دارای گنجینه‌های باارزش و فراوان طبیعی و باستانی زیادی می‌باشد که از این بابت سالانه گردشگران زیادی به این استان سفر می‌کنند. ازجمله جاذبه های گردشگری لرستان ، غارها هستند و غار کلماکره پلدختر نیز یکی از این اماکن جالب و اسرارآمیز است. این غار در ۱۳ کیلومتری شمال غرب شهرستان پلدختر، در شمال شرقی روستای دره باغ در ارتفاعات جنوبی کوهی بنام مله و در ارتفاع ۶۵۰ متری از دریا قرار دارد.
ویژگی های غار کلماکره
دهانه غار کلماکره به سمت دره‌ای عمیق گشوده می‌شود و ازآنجا می‌توان به جلگه سیمره و کشکان اشراف داشت. و درباره مساحت غار باید بگوییم که ۴۳۰۰ متر، و دارای چهار تالار، یک دهانه ورودی عمقی در حدود ۶۰۰ متر و ارتفاع آن نیز ۱ تا ۱۷ متر می‌باشد. قدمت این غار به حدود ۲۷۰۰ سال قبل برمی‌گردد. روایاتی درباره غار کلماکره وجود دارند برخی می‌گویند ثروت پادشاهان ساسانی در آنجا دفن شده است. و این غار به‌عنوان خزانه برای دولت‌های هخامنشیان و ساسانیان استفاده می‌شده است. و برخی نیز این غار را مربوط به دوره نو عیلامیان که در جنوب لرستان حکومت می‌کردند می‌دانند که در آن زمان محل نگهداری میراث و هدایای پادشاهان متعدد بوده است.
برخی نیز معتقدند ظروف نقره‌ای که از غار کلماکره به‌دست‌آمده می‌تواند جر غنائمی باشد که کاسیان (ساکنان اصلی لرستان) از یغماگران و سپاهیان آنتی گون پس گرفته‌اند. آنتی گون نیزی یکی از سرداران اسکندر مقدونی بوده که برای فتح همدان از کوه‌های لرستان عبور کرده است. علت نام‌گذاری این کوه به کلماکره این است که آن منطقه محل زندگی بزکوهی نر است. که معنی کلمه یعنی محل زندگی حیوان کل یا بزکوهی نر، و واژه ما به معنای مکان استقرار و کره به معنی درخت انجیر وحشی که در دهانه غار قرارگرفته بود. این را هم بگوییم که غار کلماکره محل زندگی کل وحشی بوده و درخت انجیری در ورودی دهانه غار روییده است. این درخت تا سال ۷۴ نیز وجود داشت اما پس‌ازآن توسط حفاران و غارتگران قطع‌شده و دیگر وجود ندارد.
نحوه کشف غار کلماکره
عزیز کلماکره ای که ساکن پلدختر بود در حدود سال ۱۳۶۸ در پی شکار به‌صورت اتفاقی به دره‌ای می‌رسد که غار کلماکره نیز در آنجا قرارگرفته است. او در این غار یک سکه کشف می‌کند و همین موجب کنجکاوی او و درنهایت کشف کل گنجینه می‌شود. او همچنین بعدها در کنار سرستون‌ها و ستون‌ها و طاقچه اشیایی پیدا می‌کند و ظاهراً حدود هشت یا نه انبار اشیا و عتیقه دیگر نیز وجود داشته ولی با دستگیری این فرد و همکارانش به آن‌ها دست نیافته‌اند.
پس از دستگیری آنان محل غار لو می‌رود و با هجوم مردم و اهمال‌کاری میراث فرهنگی اشیا غار به سرقت می‌رود و چیزی از غار باقی نمی‌ماند. و بسیاری از این اشیا که به‌عنوان یکی از شش گنجینه بزرگ کشف‌شده در جهان است در موزه‌های خارج از کشور نگهداری می‌شود. غار کلماکره در تاریخ ۲۲ مرداد ۱۳۸۴ و با شماره ۱۳۱۱۹ در ردیف آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
موزه‌های خارجی و ایرانی که آثار غار کلماکره در آن‌ها نگهداری می‌شود
بیش از ۲۳۰۰ اثر در موزه‌های لندن، فرانسه، آمریکا و سراسر جهان نگهداری می‌شود. ۳۰ قطعه در موزه لوور پاریس، سن‌پترزبورگ روسیه،۳۰ قطعه در متروپولیتن نیویورک، بریتیش میوزیوم لندن، ۲ قطعه در موزه میهو ژاپن. و در موزه‌های داخل کشور نیز ۱۱۴ قطعه در موزه فلک الافلاک خرم‌آباد، ۱۰۰ قطعه در موزه ایران باستان تهران، ۲ قطعه در ایلام، و ۲ قطعه نیز در موزه تبریز نگهداری می‌شوند.
اشیا کشف‌شده در غار کلماکره
مشهورترین اشیا کشف‌شده در غار کلماکره عبارت‌اند از: شیردال، عقاب با شکار خرگوش و همچنین آب افشان آب‌های مقدس به شکل حیوان اسطوره‌ای از جنس نقره ، پیکره‌ها، بشقاب‌ها و انواع تکوک‌های نفیس، کاسه‌های ماهی بادامی بسیار معروف، تنگ‌های نقره‌ای و ریتون، سکه و تعدادی مجسمه نقره‌ای از اشکال حیوانات و جام‌های نقره‌ای ، یک نقاب طلا، ۶ گوش نقره‌ای حیوانات، ران یک بز کوهی بالدار به‌اندازه طبیعی، دو عدد میله فلزی منحنی داس مانند، سه قطعه شمش نقره ذوب‌شده و تعدادی از قطعات جداشده حیوانات و… .
مسیر رفتن به غار کلماکره
بهترین مسیر دسترسی به غار کلماکره، از طریق شهرستان پلدختر به روستای کاوه کالی و سپس به روستاهای دره باغ است. این غار در مسیر سخت العبوری واقع‌شده است و فقط با کوهنوردی حرفه‌ای می‌توانید به آن برسید بطوریکه بعد از دو ساعت کوه‌پیمایی ده متر را با استفاده از تجهیزات و طناب از یک دره پایین بروید تا به دهانه غار برسید. و لازم به ذکر است که فقط ده متر ورودی غار روشن است و پس‌ازآن باید یک منبع نوری همراه خود داشته باشید. دسترسی به فضای داخلی غار کلماکره که از چهار تالار نسبتاً بزرگ تشکیل‌شده و برخی ورودی‌هایش حفره‌ای نزدیک ۸۰ سانتی‌متر دارند مقداری دشوار است، ضمن اینکه چند آب‌چال کوچک و بزرگ هم در تالارهای دوم، سوم و چهارم قرار دارند. مدت‌زمان بازدید از این اثر اسرارآمیز بین ۳ تا ۴ ساعت طول می‌کشد و بازدید از آن نیز رایگان است.
تنگه هلت پلدختر
این تنگه یکی از جاذبه‌های طبیعی استان لرستان است که در دره‌ای عمیق میان کوه‌های جنوب شرقی شهرستان پلدختر واقع‌شده است. تنگ به معنای دره کوه و هلت از واژه لری هلد که به معنای پستی‌وبلندی است می‌آید. همچنین باید بگوییم هلد نام محلی است که اقوام لری بنام نجفوند در آنجا سکونت دارند. و بومی‌های آن منطقه این تنگه را تنگه هلد خطاب می‌کنند. از میان این صخره‌ها نیز رودخانه‌ای می‌گذرد که بر زیبایی‌های این تنگه افزوده است. این تنگه در طول زمان‌بر اثر فرسایش سنگ‌های سخت و قدیمی توسط رودخانه‌ای که از قله کوه جاری می‌شود پدید آمده است.
به‌بیان‌دیگر تنگه هلت حاصل تغییرات لایه‌های مختلف رسوبی و آهکی کوه توسط آب‌های جاری در آن منطقه به وجود آمده است. تنگه هلت دارای حدود چهار کیلومتر طول دارد و در انتهای مسیر نیز حوضچه‌ای وجود دارد که آب در آن جمع می‌شود و برای شنا مناسب است. آب‌وهوای این تنگه به سبب وزش همیشگی نسیم خنک و وجود آب جاری، بسیار مطبوع و دلپذیر می‌باشد. و برای تفریح و گذراندن اوقات فراغت بسیار مناسب است.
تفریحات در تنگه هلت
شما می‌توانید در بین صخره‌ها و سایه‌های آن‌ها و هوای مطبوعی که جریان دارد. در مسیر رودخانه پیاده‌روی کنید و به دلیل وجود حوضچه‌ای در انتهای رودخانه می‌توانید در آن شنا کنید. مطمئناً بسیار تجربه زیبا و سرشار از آرامشی برایتان خواهد بود. از دیگر تفریحات تنگه هلت می‌توان از صخره‌نوردی نام برد که جز یکی از هیجان‌انگیزترین و بزرگ‌ترین چالش‌های است که می‌توانید درآیت تنگه انجام دهید. البته این را هم بگوئیم که صخره‌نوردی در تنگه هلت تجهیزات آن‌چنانی نمی‌خواهد و شما به‌راحتی می‌توانید این کار انجام دهید. مناسب‌ترین فصلی که می‌توانید از تنگه بازدید کنید بهار و تابستان است.
دره خزینه پلدختر
این دره یکی از جاذبه‌های طبیعی و دیدنی پلدختر می‌باشد. و شباهت بسیاری با گرندکانیون آمریکا دارد. دره خزینه یکی از زیباترین و خارق‌العاده‌ترین دره‌های کشور محسوب می‌شود. و وجود رودخانه‌ای زیبا به نام سیمره در میان این دره به زیبایی‌های آن افزوده است. از علل پیدایش دره خزینه می‌توان از فرسایش نام برد که در طی سالیان پدید آمده است. و موردتوجه بسیاری از گردشگران و دوستداران طبیعت قرارگرفته است.
دره خزینه درواقع به دلیل قرارگیری در نزدیکی روستایی بنام خزینه به این نام شناخته می‌شود. این دره طولی بالغ‌بر ۴۰۰ متر و عرضی در حدود ۲۹ متر دارا می‌باشد. یکی از جاذبه‌های دره خزینه پلی چوبی است که ۱۱۲ متر طول و ۸۵ متر ارتفاع و ۸۰ سانتی‌متر عرض دهانه به‌عنوان بلندترین پل معلق خاورمیانه را نیز به خود اختصاص داده است. شباهت دره خزینه و گرندکانیون امریکا بیشتر ازآن‌جهت می‌باشد که هردوی آن‌ها پیچی به شکل نعل اسب‌دارند و رودخانه‌ای دور آن را فراگرفته است.
تفریحات دره خزینه پلدختر
از اصلی‌ترین تفریحاتی که می‌توان در دره خزینه انجام داد سنگ‌نوردی و صخره‌نوردی می‌باشد. که البته برای انجام این تفریحات باید تجهیزات مناسب همراه خود داشته باشید. و همچنین به دلیل وجود طبیعت زیبای دره و عبور از پل معلق می‌توانید با عکاسی لحظات خوش خود را ثبت کنید. و لازم به ذکر است برای بازدید از این جاذبه زیبا، بیشتر فصل پاییز و بهار مناسب می‌باشد. در فصل تابستان به دلیل تابش مستقیم خورشید بر دره بسیار گرم می‌باشد.
آبشار افرینه پلدختر
استان لرستان به دلیل برخورداری از تعداد زیادی رودخانه دائمی، دارای جاذبه‌های طبیعی زیادی می‌باشد و یکی از این جاذبه‌ها آبشار افرینه می‌باشد. آبشار افرینه در ۷۰ کیلومتری جنوب خرم‌آباد و ۴۵ کیلومتری شمال پلدختر و در روستایی بنام افرینه واقع‌شده است. این آبشار از به هم پیوستن دو رود چشمک و افرینه از مسیرهای ناهموار و زمین‌های کشاورزی پدید می‌آید. و پس طی کیلومترها به رودخانه کشکان (یکی از سرشاخه‌های مهم رودخانه کرخه) و درنهایت به تالاب هورالعظیم می‌ریزد.
از مهم‌ترین ویژگی آبشار افرینه چهارفصل بودن آن است که همین امر موجب تمایز آن از سایر آبشارهای لرستان نیز شده است. این آبشار بسیار عریض و پرآب است و ارتفاعش تا سطح رودخانه ۱۲ متر و تا بستر رودخانه ۲۰ متر می‌باشد. البته به دلیل خشک‌سالی گاها کم آب می‌شود ولی همچنین دائمی است. آبشار افرینه جلوه‌های بی‌نظیری در اثر ریزش آب از میان شیارهای موجود در صخره به وجود آورده است.
لازم به ذکر است به دلیل کوهستانی بودن منطقه آبشار افرینه از آب‌وهوای سردی برخوردار است. و فصل تابستان بهترین زمان برای بازدید از این آبشار زیبا و منحصربه‌فرد می‌باشد. و شما در این فصل می‌توانید در گرمای هوا آنجا آبتنی کنید و بهتراست تمامی وسایل لازم جهت سفر به آبشار را با خود به همراه ببرید زیرا که متأسفانه به دلیل عدم رسیدگی امکانات رفاهی مانند رستوران و سرویس بهداشتی ندارد.
تالاب گری بلمک پلدختر
این تالاب به‌عنوان بزرگ‌ترین تالاب لرستان شناخته می‌شود و در ۱۲ کیلومتری جنوب پلدختر واقع‌شده است. تالاب گری بلمک درگذشته حدود ۶۰۰ هکتار مساحت داشته و به علت حفر کانال در سرچشمه‌ها آن و تغییر کاربری به اراضی کشاورزی مساحت آن تغییر پیداکرده است و در حال حاضر مساحت آن به ۱۴ هکتار رسیده است. در سال‌های اخیر به دلیل اهمیت این تالاب، بررسی‌هایی صورت گرفته که تالاب گری بلمک دوباره احیا شود.
رودخانه کشکان پلدختر
این رودخانه یکی از حوضه‌های مهمی از سرشاخه‌های پرآب رودخانه کرخه را تشکیل می‌دهد. و در ناحیه جنوب غربی ایران واقع‌شده، و وسعتی در حدود ۹۲۷۵.۶۶ کیلومترمربع را نیز شامل می‌شود. بر اساس تقسیم‌بندی هیدرولوژی ایران، رودخانه کشکان جزئی از حوضه آبریز خلیج‌فارس به شمار می‌رود. و بخشی از حوضه آبخیز کشکان در زیر حوضه کشکان پلدختر نیز محسوب می‌شود. باید بگوئیم وجود طبیعت و پوشش گیاهی زیبا در حاشیه رودخانه کشکان موجب شده که روزانه مردم برای تفریح و استراحت به آنجا بروند و از طبیعت زیبای آن لذت ببرند.
