استان گیلان یکی از زیباترین و سرسبزترین گستره‌های ایران است. طبیعت کم‌مانند و جای گرفتن این استان در میان رشته‌کوه‌های البرز و تالش در شمال ایران، از آن پهنه‌ای دلخواه برای گردشگران ساخته است. و همچنین یکی از دیدنی‌ترین جاذبه های گردشگری گیلان در شمال کشور، تالابهای استان گیلان است، که سالانه گردشگران زیادی را بسوی خود می کشاند.پس با مجله سفر و گردشگری پارس همراه ما باشید تا تالاب های استان گیلان را به شما عزیزان دوستدار طبیعت معرفی کنیم.
تعریف تالاب
تالاب عبارت است از «مناطق پوشیده از مرداب، باتلاق، لجن‌زار یا آبگیرهای طبیعی و مصنوعی اعم از دائمی یا موقت که در آن آب‌های شور یا شیرین به‌صورت راکد یا جاری یافت می‌شود، ازجمله شامل آب گبرهای دریایی که عمق آن‌ها در پائین ترین حد جزر از ۶ متر تجاوز نکند» بر اساس این تعریف مواردی چون دریاچه‌های طبیعی و مصنوعی، رودخانه‌ها، سواحل «تا عمق ۶ متر در پائین ترین جزر» نیز تالاب محسوب می‌شوند.
ویژگی تالاب ها
تالاب‌ها اغلب دارای سه ویژگی زیر می‌باشند:
دارای آب در سطح و یا در منطقه ریشه دوانی هستند
دارای خاک ویژه و متفاوت از خاک مناطق اطراف می‌باشند (خاک‌های هیدرومورف)
دارای گیاهان آب‌دوست (هیدروفیت) بوده که خود را با شرایط غرقابی تطبیق داده‌اند و برعکس، در آن‌ها گیاهان حساس به غرقاب شدن دیده نمی‌شود.
ارزش تالاب‌ها
از آنجائی که تالاب‌ها زیست‌بوم‌هایی با بیش‌ترین تولید زیستی در جهان هستند دارای ارزش زیادی برای گونه‌ها به‌ویژه گونه‌های در معرض تهدید هستند که بدون تالاب‌ها این گونه‌ها منقرض می‌شوند. علاوه بر آن تالاب‌ها فیلتری برای آلودگی و رسوبات هستند. این نقش از این جنبه اهمیت می‌یابد که رواناب‌های ناشی از آب باران غنی از آفت‌کش‌ها و دیگر مواد آلاینده است. تالاب‌ها همانند اسفنجی هستند که آب باران و سیلاب را جذب می‌کنند. تالاب‌ها همچنین با کمک ریشه گیاهان خود از فرسایش جلوگیری کرده و خاک را در جای خود نگه می‌دارد.
انواع تالاب‌ها
باتلاق: زمین‌های آبدار یا خیس پر از گیاه و درخت
مانداب: یا هور با آبی راکد و باز و گیاهان کوتاه بیشتر از جنس علف و نی
خلاش: آبگیری است که رستنی‌های آن پوسیده باشد
خلنگزار: تالاب‌هایی به شکل خارستان هستند
لشاب: تالابی نیزاری است که آب آن از گیاه آکنده شده و هوای کمی می‌گیرد
تعاریف واژه‌ها:
باتلاق
باتلاق پهنه‌ای از زمین پست است که از رطوبت اشباع‌شده و معمولاً رستنی‌هایی بر آن روئیده باشد و برخلاف مانداب پوشیده از آب نیست باتلاق در گروه تالاب‌ها قرار دارد و برخلاف خلاش رستنی‌های آن در حال پوسیدن نیستند، گرچه واژه‌های باتلاق و مانداب و خلاش به‌طور مترادف هم استفاده‌شده‌اند.
مرداب
مرداب، مانداب یا هور به‌جایی در طبیعت می‌گویند که آب در آن مانده و گیاهان کوتاه بیشتر از جنس علف و نی بر آن روییده باشد. مانداب گونه‌ای تالاب به شمار می‌آید. مرداب‌ها را اغلب می‌توان در لبه‌های دریاچه‌ها و جویبارها یافت، جایی که آن‌ها اتصال بین اکوسیستم‌های آبی و زمینی را تشکیل می‌دهند.
مرداب‌ها غالباً توسط علف‌ها، راش‌ها یا نیزارها پوشیده شده اند. در صورتیکه گیاهانی دارای بافت چوبی نیز وجود داشته باشند، معمولاً درختچه‌هایی با رشد کم هستند و بعضاً به آن‌ها کریر می‌گویند. این شکل از پوشش گیاهی همان چیزی است که مرداب‌ها را از سایر انواع تالاب‌ها که وجود درختان در آن وجه غالب را دارند متمایز می‌کند.
خلاش
خلاش نوعی تالاب در مناطق پست باتلاقی است. به‌عبارتی‌دیگر، خلاش، یک نوع تالاب است اسیدی با مواد غذایی و زهکشی ضعیف که سطح آن را خزه و احتمالاً درختچه و درخت می‌پوشاند. خلاش عمدتاً از تجمع مواد پوسیده و بقایای گیاهان که بیشتر مربوط به گیاه خزه پوده زار است به وجود می‌آید. منشأ ایجاد این گِل‌ها، توده‌های خزه‌ای هستند که از خشکی به روی آب شناور شده و به‌مرور به‌صورت مواد گیاهی در کف دریاچه ته‌نشین می‌گردند و تشکیل خاکی مرطوب را می‌دهند.
خلاش‌های باتلاقی حالتی اسفنجی دارند و اکسیژن کمی در خوددارند. انباشت بازمانده‌های گیاهان در این خاک‌ها ذخیره‌ای از کربن ایجاد می‌کند. خلاش‌های باتلاقی درجاهایی به وجود می‌آیند که آب‌های سطح زمین اسیدی بوده و مواد غذایی بسیار اندکی دارند. آب آن‌ها به دلیل وجود تانن در مواد پوسیده، رنگی قهوه‌ای دارد.
خلنگزار
خلنگزار پوشش گیاهی اراضی پست با خاک فقیر و اسیدی ماسه‌ای یا شنی که گیاه غالب آن خلنگ است.
لشاب
پوداب تالاب سرشار از پوده‌ای (تور بی) را می‌گویند که حاصل زهکشی خاک‌های معدنی مجاور است. و پوشش گیاهی درختی و درختچه‌ای و علفی دارد. به آن لَشاب هم گفته‌اند. پوده‌ها مواد گیاهی قهوه‌ای و سیاه‌رنگی هستند که زیرخاک‌های مربوط انباشته‌شده‌اند.
پوداب یکی از چهار گونهٔ اصلی تالاب و یکی از دو گونه لوش است. پوداب‌ها معمولاً از آب‌های سطحی غنی از مواد معدنی یا آب‌های زیرزمینی تغذیه می‌شوند. لشاب‌ها از روی وضعیت شیمیایی آبشان، که می‌تواند پی‌اچ خنثی یا الکلاین باشد، دسته‌بندی می‌شوند.
این نوع پوداب مواد معدنی محلول نسبتاً زیاد ولی غیرمغذی دارد. آن‌ها اغلب پوشش علف و جگن دارند و معمولاً باتلاق‌های قهوه‌ای‌رنگ دارند که دارای اسکورپیدیوم یا درپانوکلادوس می‌باشد. گیاهان گوناگون دیگری مانند گیاه گوشت‌خوار پینگویکولا نیز در پوداب‌ها می‌روید. آن‌ها ممکن است در دریاچه‌ها ورودهای بزرگ، جایی که تغییرات فصلی سطح آب، خاک را با رطوبت بالا و فاقد گیاهان بزرگ‌تر نگه می‌دارند نیز به وجود آیند. گونه‌های گیاهی هر پوداب به نوع آب و غلظت مواد مغذی در آن بستگی دارد.
تالابهای مصنوعی
تالابهای مصنوعی که برای سیل گیری رودخانه‌ها و دریاها درست می‌شود، مانند پروژه‌های چاه نیمه در سیستان. آب‌بندان، گونه‌ای از تالابهای مصنوعی ساخته دست بشر برای پرورش ماهی و ذخیره آب است.
اثرات انسان و حفاظت
تالاب اکوسیستم‌هایی هستند که به دلیل فعالیت‌های انسانی حساس هستند و به‌طور قابل‌ملاحظه‌ای آسیب‌دیده‌اند. زه کشی تالاب‌ها آلودگی را افزایش و کیفیت و مقدار آب را کاهش می‌دهند. ورود گونه‌های بیگانه ترکیب گونه‌های بومی را تغییر می‌دهد. به دلیل آگاهی از منابع اقتصادی و زیستی تالاب‌ها تلاش در جهت حفاظت، بازسازی تالابهای آسیب‌دیده آغازشده است.
در ادامه بحث به معرفی تالابهای استان گیلان و ویژگی‌های آن‌ها می‌پردازیم.
فهرست تالابهای استان گیلان عبارت‌اند از:
تالاب عینک رشت
تالاب سوستان لاهیجان
تالاب انزلی
تالاب کیاکلایه لنگرود
تالاب بو چاق
تالاب امیرکلایه
تالاب سیاه درویشان
تالاب نرگستان
تالاب هندخاله
تالاب زربیجار
تالاب کیاشهر
تالاب خطیب گوراب
تالاب عینک رشت
تالاب عینک رشت
بزرگ‌ترین تالابهای شهری ایران تالاب عینک رشت است. این تالاب دومین تالاب بزرگ گیلان می‌باشد، اهمیت تالاب عینک رشت یا همان استخر عینک ازنظر بعضی جغرافیدانان این است که این تالاب در خاورمیانه ازنظر وسعت در رتبه اول قرار دارد.
آب تالاب عینک از طریق جوشیدن آب‌های کف این تالاب و بارش‌های فصلی تأمین می‌شود. این تالاب مکان مناسبی برای ماهیگیری می‌باشد؛ و وسعت این تالاب به ۱۶۳ هکتار می‌رسد. البته باید گفت این میزان با احتساب پهنه ساحلی و خشکی، حریم این تالاب است. و باوجود زیبایی و خاص بودن این تالاب هنوز در لیست سازمان حمایت از محیط‌زیست ایران قرار نگرفته است.
طبیعت و گونه‌های تالاب عینک
طبیعت و گونه‌های تالاب عینک: این تالاب به دلیل در مسیر بودن پرندگان مهاجر، مکان اقامت پرندگان مهاجر است. این پرندگان، از سیبری در این تالاب توقف می‌کنند؛ و وجود درختانی همچون گالی، ارملک، خیزران، انار وحشی، ازگیل درگذشته در این منطقه موجب زیبایی دوچندان آن شده است.
تالاب عینک تفرجگاهی سرسبز
محیط سرسبز تالاب و داشتن آب و هوایی مطبوع، این تالاب را به یکی از محبوب‌ترین دیدنی‌های رشت در بین مردم این شهر و گردشگران تور رشت و یا سایر میهمانان این شهر تبدیل کرده است. برای رونق گردشگری در این تالاب، اقداماتی در دو فاز مختلف صورت گرفته است.
فاز اول به افتتاح پارک دانشجو در مجاورت تالاب مربوط می‌شود و در فاز دوم قرار است با هتل رستوران، امکانات قایقرانی، کمپینگ و غیره، نظر گردشگران به این منطقه بیشتر جلب شود.
تالاب انزلی
تالاب انزلی گیلان یا انزلی سل در زبان گیلکی، یکی از زیباترین و مهم‌ترین تالابهای طبیعی آب شیرین کشور است که باوجود مناظر منحصربه‌فرد، تنوع زیستی و قدمتی از ۱۵ هزار سال قبل، یکی از محبوب‌ترین مقاصد طبیعت‌گردی در استان گیلان به شمار می‌آید.
نیلوفرهای آبی، نیزارها و لاله‌های دریایی، چشم‌اندازی شگفت‌انگیز را در تالاب خلق می‌کنند که از دیدن آن سیر نخواهید شد. قایقرانی، ماهیگیری و پرنده‌نگری از محبوب‌ترین تفریحاتی هستند که می‌توانید در این منطقه تجربه کنید.
مرداب انزلی از جالب‌ترین و بزرگ‌ترین زیستگاه‌های طبیعی جانوران ایران محسوب می‌شود و هرساله پذیرای تعداد زیادی از پرندگانی است که از سوی کشورهای همسایه شمالی به ایران می‌آیند.
معروف‌ترین گیاه تالاب انزلی که شهرت جهانی دارد «لاله تالابی» است که تالاب را به این دلیل تالاب لاله مردابی می‌خوانند. به خاطر وجود این گیاهان، این تالاب به مرداب گل لاله نیز مشهور است.
لاله مردابی یا لوتوس، گیاهی دارای برگ‌های مدور و قلبی شکل و بسیار بزرگ است. به رنگ سبز متمایل به آبی با گل‌های درشت دارای گلبرگ‌های صورتی ضخیم و متعدد دیده می‌شود. تالاب انزلی در سال ۱۳۵۴ در فهرست تالابهای بین‌المللی کنوانسیون رامسر به ثبت رسید.
«کنوانسیون رامسر، سال ۱۹۷۵» و همچنین سازمان بین‌المللی حیات پرندگان این تالاب را به‌عنوان زیستگاه بااهمیت برای پرندگان تشخیص داده اند.
این تالاب بین‌المللی در استان سرسبز گیلان و در جنوب غربی سواحل دریای مازندران قرار دارد. تالاب انزلی در جنوب غربی شهرستان بندر انزلی و در فاصله حدود ۴۰ کیلومتری از مرکز استان گیلان قرار دارد. این تالاب از جنوب به صومعه‌سرا، از شرق به‌پیر بازار، از شمال به شهرستان انزلی و از غرب به کپور چال و آبکنار انزلی محدود است.
تفریحات تالاب انزلی:
１. قایق‌سواری در تالاب انزلی
２. ماهیگیری
３. بازدید از پناهگاه حیات‌وحش سلکه
مسیر دسترسی به تالاب انزلی
برای رفتن به تالاب انزلی باید راهی بندرانزلی شوید. این بندر از طریق جاده رشت- انزلی و رضوانشهر- انزلی قابل‌دسترسی است. در این شهر به‌راحتی می‌توانید سراغ قایق‌هایی را بگیرید که شمارا به تالاب می‌برند.
تالاب سوستان لاهیجان
این تالاب زیبا در روستای سوستان، شهرستان لاهیجان قرار دارد و یکی از بهترین جاهای دیدنی لاهیجان است. هرچند ظاهراً این محوطه از دور به‌صورت پدیده‌ای طبیعی و خدادادی به نظر می‌رسد اما چنین نیست. شنیده‌ها حاکی از آن است که حدوداً یک‌صد سال پیش، روستاییان به‌منظور جمع‌آوری آب باران و آبیاری کردن شالیزارهای خود با استفاده از آن، تالاب را حفر کردند. آب تالاب سوستان شیرین و به همین جهت زیستگاه موجودات آبزی زیادی است.
فضای پیرامونی تالاب سوستان به‌طور شگفت‌انگیزی سرسبز و زیبا است و چشم‌انداز بی‌بدیلی دارد. درختان توسکا، بید و ماز به همراه چمن‌ها دورتادور محیط را فراگرفته‌اند و نمای گل‌های نیلوفر به تماشایی‌تر شدن آن افزوده‌اند. نیلوفرها در رنگ‌های صورتی و سفید و برگ‌های پهن خود سطح آب را پوشانده‌اند و از جذابیت‌های بصری آنجا محسوب می‌شوند.
تالاب کیاکلایه لنگرود
یکی دیگر از تالابهای استان گیلان تالاب کیاکلایه است که به‌عنوان غنی‌ترین تالاب ازلحاظ تعداد گونه‌های گیاهی و جانوری و همچنین از جاذبه‌های طبیعی لنگرود شناخته‌شده است. این تالاب در موقعیت شهری قرار دارد و ازلحاظ حفظ محیط‌زیست طبیعی دارای توان و اهمیت بالایی است. تالاب کیاکلایه لنگرود ازنظر حاشیه‌نشینان این منطقه به‌واسطه تأمین آب زراعی، معروف به استخر کیاکلایه است. تالاب کیاکلایه مساحتی حدود ۳۰۰ هکتار داشته است اما به دلیل توسعه شهر اکنون تنها از آن حدود ۱۵۰ هکتار باقی‌مانده است.
موقعیت قرارگیری تالاب کیاکلایه
تالاب کیاکلایه در شهرستان لنگرود است از یک سمت به شهر لنگرود، رامسر و رشت و از سه سمت دیگر به شالیزار متصل می‌شود که وجود این شالیزارها و کوهپایه‌هایی که کمی دورتر قرارگرفته‌اند چشم‌انداز زیبایی را به وجود آورده‌اند. محل دقیقی که تالاب در آن واقع‌شده است جنوب شهر لنگرود در فاصله سه کیلومتری لیلا کوه است برای دسترسی به آدرس تالاب کیاکلایه لنگرود باید از طریق جاده ارتباطی رشت-لاهیجان به سمت رودسر حرکت کنید.
از دیگر ویژگی‌های این تالاب، نزدیکی آن به مرکز شهر است که امکانات تفریحی، رفاهی و اقامتی را با بهترین کیفیت برای گردشگران داخلی و خارجی مهیا کرده است؛ و این امکانات شامل: انواع هتل‌ها، مهمان‌خانه‌ها، رستوران‌ها، قهوه‌خانه‌ها و… می‌باشد، همچنین در یک کیلومتری این تالاب، زمین‌های ورزشی فوتبال، بسکتبال و پیست موتورسواری در کنار تالاب قرارگرفته است و بخشی از این تالاب توسط شهرداری لنگرود به پارک تبدیل‌شده است.
پوشش گیاهی و جانوری خاص تالاب کیاکلایه لنگرود
گونه‌های گیاهی و جانوری موجود در تالاب کیاکلایه از تنوع بسیار بالایی برخوردار می‌باشند. درخت توسکا، نی و همچنین وجود گل نیلوفر در سرتاسر این تالاب زیبایی خاصی را به این منطقه بخشیده است، درگذشته این تالاب، آب زراعتی محلیان حاشیه‌نشین شهرستان لنگرود را تأمین می‌کرد اما امروزه کاربری خود را ازدست‌داده است.
وجود پرندگانی اعم از: انواع حواصیل، چنگر نوک سرخ، انواع کاکائی، آبچلیک پا سرخ و تلیله شکم سیاه این تالاب را به یکی از تالابهای دیدنی و تماشایی استان گیلان تبدیل کرده است.
امکانات رفاهی و تفریحی در تالاب کیاکلایه لنگرود
امکانات رفاهی و تفریحی در تالاب کیاکلایه لنگرود شامل: مجموعه کامل تالاب، شهربازی، استخر مصنوعی و بقعه متبرکه سفید آستانه است که تا امروز این امکانات رفاهی توانسته است به جذب توریست و نگهداری آن‌ها در شهرستان لنگرود کمک بسیاری کند.
پارک ملی و تالاب بو چاق
پارک ملی بوجار یک منطقه حفاظت‌شده در شمال شرقی شهرستان رشت، نزدیک کیاشهر است که ۳۲۶۰ هکتار وسعت دارد. این منطقه از ترکیبی از محوطه دریایی، تالابی و خشکی تشکیل‌شده است. منطقه دریایی آن ۱۶۰۰ هکتار، تالابی ۱۶۰ هکتار و منطقه خشکی که از زمین‌های ساحلی، جلگه‌ای و علفزار تشکیل‌شده ۱۵۰۰ هکتار وسعت دارد.
موقعیت مکانی پارک ملی بوجار
از سال ۱۳۹۲ بندر کیاشهر هم وارد محدوده منطقه آزادشده و هم‌اکنون پارک ملی بوجاق کیاشهر به‌عنوان منطقه‌ای گردشگری در منطقه آزاد قرار دارد. این منطقه که از سال ۸۱ به‌عنوان پارک ملی شناخته‌شده از سمت شمال به دریای خزر، از غرب به رودخانه اوشمک و زیباکنار، از جنوب به بندر کیاشهر و از شرق به روستای امیر کیاسر راه پیدا می‌کند.
تفریحات تالاب بو چاق
پرنده‌نگری در پارک ملی بوجار
قایق‌سواری در بوجار
پیاده‌روی روی پل چوبی پارک ملی بوجار
استراحت در آلاچیق‌های چوبی
موتورسواری
خرید از بازارچه صنایع‌دستی
عکاسی؛ تفریح همیشگی در هر سفری
تالاب امیرکلایه
تالاب امیرکلایه که درگذشته آن را «شاله کل» هم می‌نامیدند، در بخش «شیرجوشت» در شمال لاهیجان و در ۲۸ کیلومتری شمال غربی لنگرود، در نزدیکی جاده بندر کیاشهر (حسن کباده) به لنگرود قرار دارد. تالاب امیرکلایه در حدود ۱۱۰۰ هکتار مساحت دارد و عمق متوسط آن ۸۵/۱ متر است و در حال حاضر هیچ ارتباطی با دریا ندارد.
تالاب امیرکلایه ازنظر گونه‌های گیاهی بسیار غنی است و گیاهان بسیار در آن روییده‌اند. در حدود ۵۱ گونه گیاهی در آن شناسایی‌شده‌اند. گیاهان تالاب امیرکلایه در فصل بهار و تابستان سرسبزی بسیار به این تالاب می‌بخشند. یک ویژگی منحصربه‌فرد این تالاب در سطح جهان مشهور کرده است. این است که بااینکه در فاصله یک کیلومتری دریا قرار دارد، در مقایسه با دیگر تالابهای گیلان آب آن شیرین است. تالاب امیر کلایه ازنظر اکوسیستمی نقش مهمی در منطقه دارد. ازنظر موقعیت طبیعی و اکولوژیکی این تالاب علاوه بر تأمین نیازهای آبی بسیاری از اراضی کشاورزی، ازنظر تأمین منابع غذایی و تنوع زیستی نیز بسیار حائز اهمیت است. گونه‌های گیاهی و جانوری آن و به‌خصوص هزاران پرنده مهاجر نقش تعیین‌کننده‌ای در اقتصاد مردم منطقه دارند.
تفریحات لذت‌بخش تالاب امیرکلایه
شما می‌توانید یک روز کامل را در تالاب امیر کلایه بدون اینکه حتی حوصله‌تان سر برود، سپری کنید. در این تالاب گزینه‌های زیادی برای تفریح و سرگرمی وجود دارد مانند قایق‌سواری. اگر هم از ماهیگیری خوشتان می‌آید. می‌توانید با استفاده از امکانات موجود در این منطقه به ماهیگیری کنید. و یا خودتان بساط و وسایل ماهیگیری را به همراه داشته باشید. پیاده‌روی در اطراف تالاب و امکان کمپ چندساعته و سپری کردن چند ساعت دور از شلوغی و همهمه شهری در این منطقه خوش آب‌وهوا هم از دیگر کارها و امکانات رفاهی موجود در نزدیکی تالاب است.
وجود موقعیت مکانی مناسب و نزدیکی به جاذبه‌های دیگر
تالاب امیر کلایه در نزدیکی بهترین جاذبه‌های لاهیجان قرار دارد. جاذبه‌هایی مانند تالاب انزلی که در کمترین فاصله از این تالاب قرار دارند و در نظر گردشگران بسیار محبوب هستند. بدون شک حتی اگر به این شهر سفر نکرده باشید هم یک‌بار نام چمخاله به گوشتان خورده است. چمخاله یکی از شهرهای ساحلی زیبا و منحصربه‌فردی است که در فاصله‌ای نزدیک از این تالاب قرار دارد و در آن‌یک رودخانه زیبا می‌بینید که تاریخچه‌ای جالب داشته و درگذشته محلی برای رفت‌وآمد کشتی‌های روسی بوده است.
تالاب سیاه درویشان
برای رسیدن به تالاب سیاه درویشان باید از پل رودخانه در ۵ کیلومتری روستای سیاه درویشان عبور کنید. سپس با قایق به تالاب رفت که این تالاب در ادامه تالاب انزلی قرارگرفته و تحت حفاظت سازمان محیط‌زیست قرار دارد. در حاشیه تالاب افراد زیادی زندگی می‌کنند که اساس معیشت آنان کشاورزی مبتنی بر برنج، صیفی‌جات، توتون و نیز فعالیت‌های جنبی صید، شکار و دامداری مبتنی بر پرورش گاو و گاومیش است.
از مهم‌ترین رودخانه‌هایی که به این تالاب می‌ریزند می‌توان به ماسوله رودخان، قلعه رودخان، پسیخان و… اشاره کرد. تالاب سیاه درویشان در فاصله تقریبی ۲۳ کیلومتری مرکز استان قرار دارد. از چهل رودخانه جاری در گیلان بیش از ۱۰ رودخانه کوچک و بزرگ در شهرستان صومعه‌سرا جریان دارند. همه این رودها جملگی از ارتفاعات شهرستان‌های ماسال و فومن سرچشمه گرفته و پس از طی مسافتی و عبور از روستاهای متعدد به تالاب منتهی می‌شوند. این تالاب ازنظر زیست‌محیطی بسیار حائز اهمیت است. شهرستان صومعه‌سرا به دلیل قرار گرفتن در حاشیه جنوبی تالاب انزلی، سالانه پذیرای پرندگان مهاجری از قبیل کیلار، فیلوش، خوتکای پرسفید و معمولی است. به لحاظ بین‌المللی نیز دارای اهمیت بسیاری است و هرساله تعداد زیادی از گردشگران و محققان بین‌المللی را به‌سوی خود می‌کشاند.
تالاب نرگستان
یکی از تالابهای صومعه‌سرا در روستای نرگستان قرار دارد، درگذشته این روستا یکی از مناطق دادوستد محلی بوده و هر هفته بازار محلی مهمی در آن تشکیل می‌شده است. همچنین نرگستان نزدیک‌ترین روستا به تالاب انزلی است که با پای پیاده هم شما می‌توانید به این تالاب زیبا دسترسی پیدا کنید.
تالاب هند خانه
تالاب در دهستان هند خاله از توابع بخش تولمات شهرستان صومعه‌سرا در ۱۵ کیلومتری رشت واقع می‌باشد؛ و با دهستان‌های کسماء و تولم همسایه است. تالاب هند خاله برگرفته از دو کلمه هند به معنای بزرگ و خاله به معنی رودخانه است و در زبان محلی رودخانه بزرگ معنی می‌شود. این تالاب مکانی عالی برای تفریح و البته صید ماهی برای بومیان و گردشگران این منطقه می‌باشد.
تالاب زر بیجار
تالاب زر بیجار در گویش محلی سل زربیجار نامیده می‌شود. با چشم‌اندازهایی تماشایی در فصل بهار و تابستان، یکی از زیباترین جاذبه‌های طبیعی شهر املش به شمار می‌آید. این تالاب زیستگاهی طبیعی برای پرندگان مهاجر و همچنین محل ذخیره آب جهت مصارف شالیکاری است.
در واقع تالاب زر بیجار یکی از دو بخش استخر طبیعی املش محسوب می‌شود که قسمت اول در کنار جاده و قسمت دوم به‌صورت تالاب همراه با گونه‌های تالابی است.
با گنجایش ۲۵ هزار مترمکعب، آب تالاب از رودخانه «هر دوآب» و سرشاخه پل‌رود تأمین می‌شود. برای دسترسی به این تالاب کافی است از کمربندی املش به سمت جاده استخر بروید. یکی از جاذبه‌های املش تالاب زر بیجار است که به‌عنوان زیستگاهی طبیعی برای حیوانات و پرندگان مهاجر می باشد. آب این تالاب توسط چشمه‌های آن و از طریق رودخانه هر دوآب و سرشاخه پل رود تأمین می‌شود. پوشش گیاهان مردابی و نیلوفرهای آبی در تالاب، جلوه‌ای زیبا و چشم‌نواز ایجاد کرده است.
تالاب کیاشهر
تالاب بندر کیاشهر، تالابی کوچک در نزدیکی ساحل دریای خزر و در شمال کیاشهر است. کیاشهر از شهرهای شهرستان آستانهٔ اشرفیه در استان گیلان است. این تالاب بین بافت شهر و ساحل شنی خزر قرار دارد و بخشی از پارک جنگلی بندر کیاشهر به‌حساب می‌آید.
سیر تاریخی و فرهنگی تالاب بندر کیاشهر
تالاب کیاشهر از سال ۱۳۵۴ خورشیدی به‌عنوان تالاب بین‌المللی تعیین و بر اساس کنوانسیون رامسر موردحفاظت قرار گرفت.