استهبان به‌عنوان یکی از خوش آب و هواترین مناطق استان فارس زبانزد خاص و عام است. یکی از جاذبه‌های طبیعی مهم این شهر چشمه قهری می‌باشد که در دره‌ای در حاشیه شهر استهبان واقع‌شده است. این چشمه پرآب با عبور از دره‌های پرپیچ‌وخم، مصفا و آب‌رسانی به باغ‌های موجود، در مسیر دره مناظری بدیع و منحصربه‌فرد را به وجود آورده است. در مسیر عبور این چشمه همچنین آثار بسیاری از آسیاب‌های قدیمی رو می‌بینید. این آسیاب‌ها نیز از ارزش تاریخی دارند و موردعلاقه گردشگران است. در این مقاله جاذبه‌های طبیعی استهبان – فسا- لار – لامرد را معرفی خواهیم کرد.
چشمه قهری استهبان
این چشمه که یکی از مهم‌ترین منابع آب شهر استهبان بوده، در فاصله حدود ۱۷۰ کیلومتری از مرکز استان واقع‌شده است. و به‌عنوان یکی از جاذبه‌های طبیعی استان فارس قابلیت جذب گردشگران را در تمام فصول سال دارا است. گرگین میلاد زمان بازسازی و احیاء چشمه به یکی از غلامان خود دستور می‌دهد. تا آخرین کانال و چاه را او حفر کند. و پادشاه در غیاب آن غلام به غلامان دیگر می‌گوید اگر غلام با ته کلنگ آخرین ضربه را وارد کند.
آب فراوانی بیرون می‌آید و غلام غرق خواهد شد ولی اگر برعکس ضربه بزند نجات می‌یابد غلام صحبت پادشاه را می‌شنود. و با سر کلنگ ضربه را وارد می‌کند و بعدازآن پادشاه متوجه می‌شود. که غلام حرف او را فهمیده است وقتی‌که غلام از قنات بیرون می‌آید او را می‌کشد و غلام مورد قهر و غضب پادشاه قرار می‌گیرد. و به همین دلیل بوده این چشمه را چشمه قهری نامیده‌اند.
غار زکریا استهبان
غار زکریا در داخل یکی از دره‌های عرضی یال شمالی تاقدیس تودج در ۵ کیلومتری جنوب غربی شهرستان استهبان (شمال شرق شیراز) واقع‌شده است. طول غار ۱۶۰ متر و اختلاف ارتفاع بین ابتدا و انتهای آن ۲۹ متر می‌باشد. این غار از نوع آناستوموز تک گذرگاهی است که در داخل آهک‌های سازند جهرم تشکیل‌شده است. در زمان تشکیل غار، محل تماس سازند رازک با جهرم در ارتفاع بالاتری قرار داشته است. و کف دره که در جهت شیب لایه تشکیل‌شده در ارتفاع پایین‌تر از این محل تماس قرار داشته است.
سال‌ها مردمان ساکن منطقه کوه توده، افسانه‌هایی روایت می‌کردند درباره وجود غاری که در آن کیمیاگری انجام می‌شده است. در سال ۱۳۶۰ گروهی از کوهنوردان یک غار در بالای کوه توده کشف کردند. که گمان می‌بردند همین غار باشد و به همین دلیل نام کیمیا را بر آن گذاشتند. در تابستان ۱۳۷۰ یک گروه کوهنوردی شامل: شاهین عارف نیا، جواد مزعلی زاده احمدرضا دیهیم، کاظم ریاحی ماه واکبر زارعیان موفق به کشف غاری شدند. که وجود سفالینه‌های قدیمی در آن، نشانگر محل غاری بوده که محلی‌ها اعتقاد داشتند. محل کیمیاگری بوده؛ به همین دلیل به احترام زکریای رازی (کیمیاگر و شیمیدان بزرگ ایرانی)، این غار توسط گروه، «زکریا» نامیده شد.
آبشار استهبان
این آبشار که درواقع یک آب‌نمای تقریباً ۷۰ ساله است. به خاطر طراوت و زیبایی خود، هرروزه محلی برای تجمع مسافران و گردشگران شهرستان استهبان است. روبروی این آب‌نما، یک جویبار که در مسیر آن درختان قدیمی سرو وجود دارند، واقع‌شده است. و در کنار این جویبار «مقبره شهدای گمنام» وجود دارد.. آبشار استهبان در سال ۱۳۳۵ خورشیدی به همت حقیقت بخشدار آن زمان استهبان و به معماری حاج حسین بنا (معمار پور) و سنگ‌تراشی حاج احمدعلی دژ ساخته‌شده است.
آبشار استهبان دارای ۱۶ پله می‌باشد که با ریزش مداوم آبی زلال و گوارا که از چشمه‌های کوه‌های استهبان جاری می‌شود. زیبایی و طراوت خاصی بدان جا بخشیده است. درگذشته نه‌چندان دور آب این قنات قدیمی در مسیر خود چندین آسیاب آبی را بکار می‌انداخته که هنوز هم آثار آن‌ها باقی است. امروزه انتهای مسیر آبشار سنگچین شده است. همچنین دو آبشار دیگر بنام لای تاریک و سلطان شهباز در این شهرستان قرار دارد. همچنین آبشار استهبان یکی از زیباترین آبشارهای منطقه است.
زیستگاه بک بک استهبان
زیستگاه بک‌بک در شهرستان استهبان در استان فارس واقع است. این منطقه حفاظت شده که در جنوب خاوری شهرستان استهبان قرار دارد زیستگاه گونه‌های متنوعی از پرندگان مهاجر است. این گردشگاه در فصل مهاجرت و بازگشت پرندگان از جلوه‌های طبیعی بسیار زیبای منطقه است که چشم هر بیننده‌ای را به خود خیره می‌کند.
پارک جنگلی استهبان
این پارک جنگلی در جنوب استهبان، و دامنه که تودج در منطقه‌ای با پوشش جنگلی، مرکب از درختان انگور، بادام، پسته و انجیر وجود دارد. که از جاذبه‌های زیبای طبیعی این شهرستان به شمار می‌آید. در این مکان، چشمه‌ای وجود دارد که با سرازیر شدن از دامنهٔ کوه، آبشاری زیبا می‌آفریند. از این مکان در فصل‌های مناسب سال به‌عنوان گردشگاه استفاده می‌شود.
تنگ لای تاریک استهبان
تنگ لای تاریک در موقعیت جغرافیایی N2906 E5401 در استان فارس واقع است. در جنوب غربی شهرستان استهبان، دره‌ای به نام «لای تاریک» وجود دارد. که با برخورداری از پوشش جنگلی و چشمه‌سارهای متعدد، جزو مناطق گردشگاهی استان محسوب می‌شود. این مکان در طول سال، پذیرای علاقه‌مندان به ورزش‌های کوهستانی و دوستداران جلوه‌های ویژه طبیعی است.
دره تنگ دم تنگ استهبان
دره تنگ دم تنگ استهبان در جنوب غربی استهبان استان فارس و در کوه‌های تودج قرار دارد. عمق این دره در پایین‌ترین نقطه، ۱۹۰۰ متر و در مرتفع‌ترین بخش که ارتفاعات تودج هستند ۲۹۰۰ متر بالاتر از سطح دریا است. این مکان بسیار مناسب برای تفریح و گردشگری است. آبشار دم تنگ، آبشاری بسیار زیبا و بی‌نظیر در منطقه استهبان، می‌باشد. که به خاطر پنهان بودن از دید عموم، کمتر کسی آن را می‌شناسد و از نزدیک مشاهده نموده است.
گردشگاه آب چک استهبان
آب چک یکی از گردشگاه‌های عمومی استان فارس است. این گردشگاه در شمال شهر استهبان واقع‌شده است. ساکنان کهن، سال‌ها پیش (هنوز تاریخ دقیقی برای سنگ‌تراشی‌های «آب چک» پیدا نشده، ولی تاریخ ساخت حوض آن مشخص است)، با هدایت آب به حوضی کوچک، روشی برای نگهداری آبی که به‌صورت قطره‌قطره از دامنه سنگی این کوه می‌چکد، به وجود آورده‌اند. که این عمل به‌وسیلهٔ کانال‌های سنگی منتهی به حوض سنگی انجام پذیرفته است.
تفرجگاه آتشکده استهبان
تفرجگاه آتشکده یکی از مناطق خوش آب‌وهوای استهبان است و یکی از مناطق پر گردشگر این شهرستان به شمار می‌رود. از ویژگی این منطقه چشمهٔ آبی است که از دل کوه بیرون می‌آید.
جاذبه‌های طبیعی فسا
شهرستان فسا به مرکزیت شهر فسا در منطقه مرکزی استان فارس قرارگرفته است. این شهر از شمال با استهبان، از شرق به داراب و زرین‌دشت، از جنوب با جهرم، همسایه می‌باشد. آب‌وهوای این شهر بسیار گرم است و دارای نخلستان‌های زیبای بسیاری می‌باشد. در این مقاله جاذبه‌های طبیعی استهبان – فسا- لار – لامرد را معرفی خواهیم کرد.
خرمن کوه فسا
خرمن کوه یکی از کوه‌های استان فارس است که در ۲۲ کیلومتری شمال غربی شهر فسا قرار دارد و مرتفع‌ترین نقطه این شهرستان محسوب می‌شود. کوه‌های احمری از سمت جنوب به سیاه کوه و این کوه متصل است. این کوه یک پدیده گنبدی شکل درراه سروستان به استهبان و در همسایگی دریاچه بختگان استان فارس است. ارتفاع قلهٔ آن در حدود ۳۱۸۳ متر از سطح دریا است.
این کوه یک پدیده گنبدی شکل درراه سروستان به استهبان و در همسایگی دریاچه بختگان استان فارس است. ارتفاع قلهٔ آن در حدود ۳۱۸۳ متر از سطح دریا است. سازندهای این کوه شامل جهرم – آسماری (پلیوسن میوسن) است. برخی پژوهشگران بر این باورند که خرمن کوه یک گنبد نمکی برون‌زد نیافته است. ریخت ویژه این کوه، راستی این باور را شدنی ساخته است. سنگ‌آهک سازند جهرم تشکیل‌دهنده اصلی کوه است. هرچند در بخش‌های پایین کوه و دورتادور کوه از سنگ‌آهک و سنگ‌آهک مارن دار سازند آسماری می‌باشد. (البته در بعضی قسمت‌ها دیده نمی‌شود) در بخش مرکز کوه یعنی مرتفع‌ترین بخش‌های کوه مرز بین سازند جهرم و سازند اسما ری قابل‌تفکیک نیست. و در اینجا از اصطلاح آسماری – جهرم استفاده می‌کنیم.
تل ضحاک فسا
در فاصله سه کیلومتری جنوب شهر فسا، تپه‌ای خاکی وجود دارد. که شکل‌گیری آن به‌صورت غیرطبیعی می‌باشد و درواقع تلی است که در اثر تخریب بناهای خشتی و گلی دوران گذشته ایجادشده است. تـل ضحاک حدود بیست‌وپنج متر ارتفاع دارد و در اطراف آن تا محوطهٔ خندق، سفال‌ها، آجرها و آثار فراوانی مشاهده می‌شود. این محوطه در تاریخ بیست و چهارم شهریورماه سال هزار و سیصد و ده شمسی با شماره ثبت پانزده به‌عنوان آثار باستانی کشور به ثبت رسیده است. و بارها توسط کاوشگران و باستان شناسان خارجی و داخلی به گونه‌های مختلف موردبررسی و کاوش قرارگرفته که طی این کاوش‌ها آثار و اشیاء فراوانی از دوران‌های مختلف به‌دست‌آمده است.
تپه کوه گچ فسا
تپه کوه گچ مربوط به دوره نوسنگی است. و در ۶ کیلومتری جنوب غرب فسا، دامنه کوه گچ واقع‌شده و این اثر در تاریخ ۲۶ اسفند ۱۳۸۶ با شمارهٔ ثبت ۲۱۸۷۰ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
منطقه حفاظت‌شده میان جنگل فسا
منطقه حفاظت‌شده میان جنگل فسا در ۹۰ کیلومتری جاده شیراز – فسا و در شمال غربی شهرستان فسا واقع گردیده است. این منطقه از شرق و شمال به جاده ارتباطی فسا ـ شیراز از غرب به راه ارتباطی خانه کهدان (خاوران) به نظرآباد و حسین‌آباد و سرانجام به مؤمن آباد و از جنوب به شهرستان فسا و خاوران (خانه کهدان) محدود می‌شود. این پهنه در موقعیت جغرافیایی ۳۵ و ۱۵ و ۵۳ تا ۱۵ و ۳۸ و ۵۳ طول شرقی و ۴۵ و ۵۵ و ۲۸ تا ۱۵ و ۱۳ و ۲۹ عرض شمالی واقع گردیده است. تمامی این عرصه در محدوده سیاسی استان فارس قرار دارد.
اقلیم منطقه حفاظت‌شده میان جنگل فسا از نوع نیمه‌خشک سرد می‌باشد و عمده سیستم‌هایی که این منطقه را تحت تأثیر قرار می‌دهند. نظیر اکثر مناطق کشور منشأ غربی داشته است. جاذبه‌های اکو توریستی: این منطقه همچنین به لحاظ دارا بودن چشمه‌های گوارا و چشم‌اندازهای زیبا ازنظر جذب توریسم دارای اهمیت است. از زیبایی‌های منطقه می‌توان به دره نقشه و دره لای تاریک نام برد. که از اطراف به‌وسیله کوه‌های جنگل، نظرآباد و کوه بره به‌طور طبیعی محصور می‌باشد. دره قشقه (لای تاریک) دارای پوشش گیاهی مناسب و محل تکثیر گونه‌های نادر گیاهی می‌باشد.
کوه درز
کوه درز یکی از مناطق طبیعی و گردشگری شهر فسا است. که در جنوب شرقی روستای خورنگان و با ارتفاع ۲, ۱۲۱ متر آر سطح دریا واقع‌شده است.
گردشگاه چهل چشمه فسا
این چشمه در سال‌های گذشته نه‌تنها آب کشاورزی این روستا بلکه چندین روستا را تأمین می‌کرد. در اطراف این چشمه نیز به‌اصطلاح گیاه جارو به‌صورت خودرو وجود داشت. که اهالی مخصوصاً زنان روستا آن را جمع‌آوری و اقدام به بافت جارو می‌کردند. گردشگاه معروف چهل چشمه نیز در دامنه کوه تودج قرار دارد. که در قدیم‌الایام از جاهای مختلف جهت اوقات فراغت و تفریح و شنا به این مکان می‌آمدند. همچنین در ایام نوروز و روز طبیعت، جمعیت زیادی به این محل می‌آمدند. در حال حاضر به دلیل چاه‌های عمیق حفرشده در اطراف آن خشک‌شده است. اما بارندگی‌های سال قبل باعث گردید که آب این چشمه در فصل بهار دوباره احیا شود.
جاذبه‌های طبیعی لار
شهر لار یکی آر شهرهای توریستی ایران که در استان فارس واقع‌شده است. این شهر در منطقه‌ای دشتی واقع‌شده است و آب‌وهوای بسیار گرمی دارد. این شهر ارتفاعی در حدود ۹۱۶ متر از سطح دریا دارد. در دوره ساسانیان به دلیل احداث آتشکده مرکز ضرب سکه نیز بوده است. در این مقاله جاذبه‌های طبیعی استهبان – فسا- لار – لامرد را معرفی خواهیم کرد.
منطقه حفاظت‌شده هرمود لار
منطقه حفاظت‌شده هرمد (هرمود) در جنوب شرقی استان فارس و ۴۰ کیلومتری شرق لارستان و در جنوب رشته‌کوه‌های زاگرس قرارگرفته است. این منطقه بین دو استان فارس و هرمزگان واقع‌شده است و مرز غربی و جنوبی این منطقه جاده لار ـ بندرعباس است. هدف اصلی از ثبت منطقه حفاظت‌شده هرمد حفاظت از قوچ نادر جهان یعنی قوچ لارستان بوده است. و در کنار آن قابلیت‌های دیگری چون چشم‌اندازهای زیبای منطقه به‌خصوص کوه شب در ضلع جنوبی منطقه به ارتفاع ۲۶۸۲ متر به‌عنوان بلندترین کوه لار در دشت جیحون با پوشش گیاهی مدنظر بوده است.
در مورد حیات‌وحش هرمود تاکنون مطالعه کاملی صورت نگرفته است. اما بر اساس اطلاعات موجود ارتفاعات صخره‌های و پرتگاه‌های منطقه با پوشش انبوهی که دارند زیستگاه مناسبی برای بز و پازن می‌باشند. دامنه‌ها و تپه‌ماهورها و کوه‌های کم ارتفاع سیاه تک مهریز و گرو مناسب‌ترین زیستگاه برای قوچ و میش می‌باشند. و دشت‌های منطقه نیز زیستگاه جبیر می‌باشند در این منطقه کفتار روباه معمولی شاه روباه انواع گر به وحشی تشی خارپشت هوبره چاخ لق انواع کوکر قمری چکاوک انواع پرندگان شکاری و لاشخور نیز مشاهده می‌شود.
جاذبه‌های طبیعی لامرد
استان فارس یکی از استان‌های جنوبی کشور و چهارمین استان بزرگ و پرجمعیت ایران به شمار می‌رود. این استان از مهم‌ترین و محبوب‌ترین مقاصد گردشگری ایران است و طبیعت زیبا و جاذبه‌های تاریخی فراوانی را در خود جای‌داده است. لامرد به‌عنوان یکی از شهرهای استان فارس می‌باشد و تا شهر شیراز ۴۸۰ کیلومتر فاصله دارد. در این مقاله جاذبه‌های طبیعی اشتهبان- فسا- لار- لامرد را معرفی خواهیم کرد.
رودخانه مهران لامرد
دشتی که لامرد به همراه روستاها و شهرهای شرقی و غربی آن درون آن قرار دارد. توسط یک رودخانه فصلی به نام مهران به دونیم تقسیم‌شده است. رودخانه مهران، آبی شور دارد و درگذشته یکی از منابع تأمین‌کننده نمک مردمان این منطقه بوده است. این رود ابتدا وارد شهرستان بستک هرمزگان شده و از نزدیکی بندر خمیر خود را به خلیج‌فارس می‌رساند. اگر لامرد سال پربارشی را پشت سر بگذارد، رودخانه مهران برای مدتی طولانی دارای آب خواهد بود. اگر خوش‌شانس باشید می‌توانید پرندگان مهاجر از لک‌لک گرفته تا مرغابی وحشی، کفتار، گراز، خرگوش و دیگر حیواناتی که در اطراف این رودخانه زندگی می‌کنند را ببینید.
استودان سنگ چله گاه لامرد
سنگ چله گاه که در ابتدای ورودی روستای خالده در جهت شرقی و در دامنه جنوبی کلات خالده قرارگرفته، به‌صورت سنگ بسیار بزرگی از دور قابل‌مشاهده بوده و نام محلی این بنا سنگ چله گاه است. به نظر می‌رسد این سنگ بزرگ تکه‌ای از همان کوه مشرف‌به آن است. که براثر گذر زمان به دامنه آن سقوط کرده و تا به امروز همان‌جا مانده است. در پهلوی شرقی این سنگ یک استودان با دو اتاقک کنده‌کاری‌شده وجود دارد. که در جهت شرقی و در دامنه جنوبی کلات خالده قرارگرفته و به‌صورت سنگ بسیار بزرگی از دور قابل‌مشاهده می‌باشد.
منطقه شکارممنوع کوه هوا و تنگخور لامرد
کوه هوا و تنگخور که از جاذبه‌های طبیعی استان فارس به شمار می‌رود. در شهرستان لامرد موردتوجه ویژه حفاظت محیط‌زیست قرارگرفته و با دارا بودن گونه منحصربه‌فرد قوچ لارستان چند سال است. که با کمک فعالان محیط‌زیست و شکارچیان نادم زیستگاه امنی برای این‌گونه باارزش و بومی‌شده است. این منطقه با توجه به وجود چشمه‌سارها و تنوع پوشش گیاهی و همچنین وجود مناطق بکر دیدنی، به‌خصوص در فصل زمستان و بهار پذیرای بازدیدکنندگان و گردشگران و علاقه‌مندان به طبیعت می‌باشد. کوه هوا و تنگخور برای اولین بار در تاریخ ۱۳۷۸/۱۵/۱۲ به‌عنوان منطقه شکارممنوع شناخته شد. و باوجود تنوع زیستی بسیار غنی و گونه‌های ارزشمند جانوری و گیاهی همچنان به‌صورت شکارممنوع مدیریت می‌شود.
انواع مختلفی از فعالیت‌ها را می‌توان در زمان بودن در طبیعت انجام داد که شامل ماهیگیری، قایق‌سواری، صخره‌نوردی، کوهنوردی، رفتینگ، کمپینگ، شنا و … می‌شود. بسیاری از افراد با شنیدن نام طبیعت‌گردی به یاد مناطقی سرسبز و سرشار از گیاه می‌افتند. درصورتی‌که این‌چنین نیست و طبیعت تنها شامل این مناطق نمی‌شود و بیابان‌ها و دشت‌های کویری را نیز در بر می گرد. یکی از مناطقی که امروزه به‌عنوان جاذبه گردشگری شناخته می‌شود منطقه شکارممنوع کوه هوا و تنگخور است که از این حیث مستثنا نیست. و همچنین استبرق، بنه، کلخنگ، بادام وحشی، کیکم، انواع گون و گونه‌های مرتعی و گیاهان دارویی (به‌ویژه آنغوزه) از گیاهان این منطقه به شمار می‌رود.
تنگ‌ترمان لامرد
تنگ‌ترمان یکی از مراکز دیدنی روستای ترمان از توابع دهستان ترمان شهرستان لامرد به‌حساب می‌آید. این منطقه گردشگری منظره‌های زیبایی مثل درخت‌ها، آب‌های جاری در نهرها و پوشش گیاهی نخل و لیمو دارد. و یک آسیاب آبی به نام ترمان تویورودی این تنگه قرار دارد. تنگ‌ترمان به خاطر داشتن منابع آب زیرزمینی، آب جاری و هوای مناسب، محل خوبی برای اهالی منطقه است. و اهالی با استفاده از آب این تنگه به کشت و زرع می‌پردازند و انواع غلات، صیفی‌جات و لیمو رو در زمین‌هایشان کشت می‌کنند برای فروش به مناطق دیگر می‌فرستند. قنات‌ها و آسیاب‌ها و همین‌طور درخت‌های زیبا مثل انار، سیب ترش، زردآلو و لیموترش در این منطقه وجود دارند. و باعث می‌شوند خیلی از مردم کشورمان به اینجا بیایند و از این‌همه زیبایی لذت ببرند.
چشمه‌های آب گرم سراب بهرام لامرد
چشمه‌های آب گرم سراب بهرام از مهم‌ترین جاذبه‌های طبیعی لامرد و جاذبه‌های دیدنی لامرد به شمار می‌آید. همچنین قبر شاه فرج‌الله و باغ خضرویه و تأسیسات علی‌خانی شامل حمام و مسجد قلعه و آثار سد و آسیاب در روستای رکن‌آباد و… در این شهر وجود دارند. علاوه بر این آثاری نیز وجود دارد که هنوز شناسایی نشده است. نهر آب و باغات لاور خشت، چشمه آب گرم آب باد نیز از مناطق طبیعی شهرستان لامرد و جاذبه‌های دیدنی لامرد به‌حساب می‌آید. و بازار ده شیخ که در زمستان هوای بسیار مطبوعی دارد. و بسیاری از مسافران را به خود جلب می‌کند نیز جزء مکان‌های دیدنی لامرد محسوب می‌شود. شما می‌توانید در فصل زمستان نیز با بازدید از جاذبه‌های دیدنی لامرد مسافرتی بسیار به‌یادماندنی و پرخاطره برای خود ثبت کنید.
